Help! Ik twijfel aan mijn geloof

De laatste tijd tref ik regelmatig mensen die twijfelen aan hun geloof. Ze stellen zichzelf vragen als: waarom geloof ik? Wat betekent het geloof van mijn ouders voor mij? Wat geloof ik zelf? En hoe moet ik al die dingen zien in het licht van alle ellende in de wereld/andere religies/de wetenschap?

Ik denk dat iedereen wel eens door een periode van twijfel gaat, of je nu wel of niet gelooft. En dat hoeft niet per se een probleem te zijn. Het kan je helpen om duidelijke keuzes te maken en steviger in je schoenen te staan. Het kan je ook helpen om los te komen van je ouders, je eigen mening te gaan vormen, andere keuzes te maken en (als je daarvoor kiest) zelf een relatie met God te ontwikkelen.

Zelf ben ik overtuigd christen met zo af en toe ook twijfel-periodes. En het liefst zou ik jou natuurlijk van je twijfel aan je geloof af helpen. Maar ik kan en mag jou het geloof niet opleggen. God is een God van liefde, relatie en vrije keus, niet van dwang en manipulatie. Je zult dus zelf aan de slag moeten gaan met dit onderwerp en daar een keus in moeten maken. Maar wat ik wel kan doen, is je in die zoektocht 10 dingen meegeven ter overweging.

1. Ga op onderzoek uit

Wie twijfelt heeft vragen. Ga op zoek naar de antwoorden op jouw vragen. Lees de Bijbel, lees boeken, praat met mensen, luister podcasts en vorm je mening. Onderzoek ook waar je twijfel uit bestaat. Twijfel je aan het bestaan van God? Twijfel je of Jezus echt geleefd heeft? Twijfel je over de manier waarop dingen in jouw kerk gaan? Vraag je je af waar God is te midden van de ellende op deze wereld? Ga aan de slag met de kernvraag die jij hebt.

2. Wat je aandacht geeft groeit

Twijfel kan je geest behoorlijk in beslag nemen. Het is goed om je aan alle kanten goed te laten informeren en er goed over na te denken, maar wat je aandacht geeft groeit. Het is dus van belang hoe je onderzoek doet naar wat je gelooft. Als je alleen nog maar boeken leest of met mensen spreekt die het bestaan van God ontkennen of die ook erg twijfelen, moet je er niet raar van opkijken als je langzaam je geloof verliest. Als je er in plaats daarvan voor kiest om je twijfels ook te bespreken met mensen die geloven (en kies daar bij voorkeur ook mensen voor uit die goed kunnen luisteren en niet zelf hun mening al klaar hebben) en boeken te lezen die jouw geloofsvragen behandelen, krijg je al een heel andere invalshoek.

3. Twijfelen aan religie is niet erg

Niet alles wat een gewoonte is voor christenen, is ook terug te vinden in de Bijbel. Sommige dingen hebben niets te maken met geloof, maar alles met het vormgeven van een bepaalde groepering of zelfs met religie. Mensen hebben soms de neiging het geloof in een set regels en gewoontes te vangen die hen wellicht houvast geven, maar niets met het volgen van Jezus te maken hebben. Die wetjes en regeltjes noemen we religie. Ga eens voor jezelf na: zoals ik de dingen doe, staan die echt zo in de Bijbel of is het iets wat mensen ervan hebben gemaakt? Twijfel aan religie is helemaal niet erg. Ik vind het zelfs gezond. 

4. Waar word je twijfel door veroorzaakt?

Twijfel kan vele oorzaken hebben. Zo kunnen moeilijke en verdrietige gebeurtenissen of omstandigheden zoals het overlijden van een dierbare of het krijgen van een depressie alles wat je ooit geloofde op losse schroeven zetten. Ook op jezelf gaan wonen kan ervoor zorgen dat je gaat twijfelen aan veel dingen. Je mag nu zelf je weg in het leven gaan zoeken, los van je ouders. Maar als christen geloof ik ook in het bestaan van goed en kwaad en geloof ik ook dat de tegenstander er een handje van heeft om mensen aan het twijfelen te brengen. Het is belangrijk om de oorzaak van jouw twijfels te onderzoeken. Heb je moeilijke en verdrietige dingen meegemaakt? Ga dan aan de slag met je rouw en besef dat rouw invloed kan hebben op jouw overtuigingen. Ga je op jezelf wonen? Ga dan op onderzoek uit naar wat belangrijk is voor jou. Bezoek verschillende kerken, niet alleen die waar je in opgegroeid bent. Kijk wat je wilt behouden en wat je overboord wilt gooien. En heb je een sterk vermoeden dat de tegenstander een rol speelt in jouw twijfels? Bid dan voor bescherming en of God aan jou wil bevestigen wie Hij is.

5. Je kunt niet alles zeker weten

Als mens zijn we graag zeker van onze zaak. Het probleem is alleen: je kunt niet alles zeker weten. Dingen die we 100 jaar geleden als absolute waarheid aannamen, kunnen inmiddels allang weer achterhaald zijn. En dingen die nu wetenschappelijk bewezen zijn, kunnen over 100 jaar met nieuwe onderzoeken weer onderuit geschoffeld zijn. Hoewel ik veel belang hecht aan de wetenschap, is ook de wetenschap faalbaar, niet altijd even duidelijk en regelmatig op meerdere manieren te interpreteren. Zo lees ik momenteel twee boeken van wetenschappers met een tegengestelde mening die tot mijn grote hilariteit allebei hetzelfde wetenschappelijke onderzoek aanhalen om hun mening te onderbouwen.

Daarnaast blijkt (ook uit wetenschappelijk onderzoek) dat we onszelf als snel goed geïnformeerd voelen over een onderwerp, maar dat we dat in werkelijkheid totaal niet zijn. Dit noemen we de kennisillusie (wil je daar meer over lezen? Lees dan het artikel wat ik bij mijn bronnen vermeld). Mijn punt is: je kunt niet alles zeker weten. Je weet vooral heel veel niet. Je zult dus altijd moeten kiezen waar je wel waarde aan hecht en waar niet aan.

6. Denk terug aan dingen die je eerder met God hebt meegemaakt

Niet voor niets bleef het volk Israël elkaar voortdurend de verhalen vertellen over wat zij allemaal hadden meegemaakt met God. Die verhalen hielden hun geloof levend in een tijd van droogte. Iedereen maakt onherroepelijk periodes in het leven mee waarin hij of zij God minder ervaart en misschien zelfs gaat twijfelen aan het geloof of aan het bestaan van God. Juist op die momenten is het belangrijk om terug te denken aan al die momenten waarop je er in het verleden van overtuigd was dat God bestond en dat Hij bij je was. Misschien heb je bijzondere ervaringen gehad, mooie gesprekken, diepe overtuigingen? Het is goed om jezelf daar geregeld aan te blijven herinneren en stil te staan bij waarom dat zo bijzonder voor je was.

7. Niet in God geloven is ook een geloof

Niet in God geloven is uiteindelijk ook een geloof. Hoewel ik denk dat er overtuigende argumenten te geven zijn voor het christelijke geloof, kan ik jou niet onomstotelijk bewijzen dat de God van de Bijbel is Wie Hij zegt dat Hij is. Maar er is ook geen onomstotelijk bewijs te geven dat er geen God bestaat. Ook dat is uiteindelijk een aanname. Een geloof.

8. Praat er over, bid ervoor en lees je Bijbel

Als je twijfelt is het altijd goed om er met mensen over te gaan praten. Anderen kunnen je helpen om de brij in je hoofd op een rijtje te zetten. Daarnaast is het ook belangrijk dat je je twijfels bij God brengt. Hij kent ze toch allang en wordt echt niet omver geblazen door jouw twijfels. Zeg tegen Hem dat je twijfelt, dat je zo graag meer van Hem zou zien. En vraag Hem of Hij je daarbij wil helpen in je gedachten, maar ook in ontmoetingen en gesprekken met anderen. Daarnaast laat God zien wie Hij is in de Bijbel. In de Bijbel staan veel verhalen van twijfelende mensen. Denk aan Job die zich afvraagt hoe God al het lijden in zijn leven toe kon staan. Aan David, die veel van zijn twijfels en vragen verwoordt in de Psalmen. En de bekendste twijfelaar is natuurlijk Thomas, die zegt dat hij pas gelooft wat de andere discipelen hem verteld hebben op het moment dat hij met eigen ogen heeft gezien dat het waar is. In de Bijbel is ruimte voor alle soorten twijfel. Daarover lezen kan een bemoediging zijn.

9. De natuur bewijst het bestaan van God

Ook de natuur kan een duidelijke aanwijzing zijn voor het bestaan van God. Kijk eens om je heen. Hoe prachtig alles in elkaar steekt. Hoe ingenieus een menselijk lichaam werkt. Welke hilarische dieren er allemaal bestaan. De processen van de seizoenen, het weer, spijsvertering, geboorte, eb en vloed, het heelal. Als ik daar naar kijk kan ik alleen maar vol ontzag zijn en denken dat dat onmogelijk allemaal door een enorm toevallige speling van het lot is ontstaan. Voor mij is er dan maar één conclusie mogelijk: hier moet een scheppende Kracht achter zitten.

10. Je hebt niets te verliezen

Stel: je kiest ervoor om te geloven in de God van de Bijbel. In het beste geval heb je gelijk en mag je straks, na je overlijden, Jezus ontmoeten. In het slechtste geval heb je je hele leven ergens betekenis, zingeving, troost en inspiratie gehaald uit iets wat niet waar blijkt te zijn. Maar je hebt wél een voor jou (en als het goed is ook voor je omgeving, iets met 'vrucht dragen' enzo ;-) betekenisvol leven geleid. Én: je hebt geen idee dat dat voor niets was, want als je ongelijk had, zal er na de dood niets meer zijn. Geen hemel, geen hel, geen bewustzijn, niets. Het is over en uit. Kortom: je hebt als gelovige niets te verliezen.

Geloven vraagt om een keus

Hoe je het ook wendt of keert: omdat je niet alles zeker kunt weten, is geloof uiteindelijk ook een keus. En God vraagt van ons om die keus te maken. Een keus om te geloven dat wat Hij zegt in de Bijbel waar is. Een keus om te geloven dat Hij een plan heeft met deze wereld. Een keus om te geloven dat Hij goed is. Een keus om te geloven dat Hij van je houdt. Een keus om Hem te vertrouwen, wat er ook gebeurt.

Gebruikte bronnen:

* Artikel Psychologie Magazine over de kennisillusie: Waarom je minder slim bent dan je denkt