Geloof en hechting

Gepubliceerd op 30 juni 2024 om 08:00

'Jezus houdt van jou!', 'Je mag op God vertrouwen', 'God wil als een Vader voor je zijn.' Het zijn uitspraken die we als christenen vaak doen. En die ook waar zijn. Maar ze zijn niet voor iedereen even makkelijk te accepteren. 

Dat kan met verschillende dingen te maken hebben. Bijvoorbeeld met de kerk waar je naartoe gaat. De ene kerk is wat vrijer in het doen en aannemen van dit soort uitspraken dan de ander. Het kan ook te maken hebben met pijn en teleurstellingen in je leven. Wanneer je op een eerder moment heel je hebben en houden aan God hebt toevertrouwd en het leven vervolgens moeilijk wordt, kan dat veel vragen oproepen waardoor deze uitspraken moeilijk voor je worden. Ook psychische klachten kunnen ervoor zorgen dat deze uitspraken ingewikkeld voor je zijn.

Maar er is nog iets wat het moeilijk kan maken om deze uitspraken te horen of aan te nemen voor je eigen leven. En dat heeft alles te maken met jouw jeugd en hoe je bent opgevoed. Was het bij jou thuis veilig toen je opgroeide? Voelde je dat er van je gehouden werd? Kreeg je genoeg ruimte om de wereld te gaan ontdekken?

Hechting

Hoe jij bent opgevoed en hoe de situatie bij jou thuis was als kind, is bepalend voor de rest van je leven. De band die ontstaat tussen jou en je ouders of verzorgers noemen we 'hechting'. Als deze hechting goed en veilig is, krijg je alle ruimte om je goed te ontwikkelen. Je weet dat er van je gehouden wordt. Als je valt krijg je een kusje op de zere plek. Maar je ouders geven je ook de ruimte om de wereld te ontdekken en fouten te maken. En je weet dat zij er altijd zullen zijn om je op te vangen als het mis gaat. Als dat het geval was in je jeugd, ben je zeer waarschijnlijk veilig gehecht.

Helaas gaat het niet in ieder gezin zo. Soms is de situatie waarin je opgroeit onveilig. Zijn je ouders heel afstandelijk. Of heel onvoorspelbaar in hun gedrag. Zijn ze heel claimend. Of is er zelfs sprake van psychisch of fysiek misbruik. Soms ben je door bijvoorbeeld de nodige ziekenhuisopnames als kind lange tijd gescheiden geweest van je ouders. In al deze gevallen bestaat de kans dat je onveilig gehecht bent. Maar ook wanneer je ouders juist alles voor jou deden als kind en alles voor jou oplosten of wanneer je als kind alles kreeg wat je wilde, kan dat zorgen voor een onveilige hechting omdat je niet hebt geleerd om je eigen problemen op te lossen.

Verschillende hechtingspatronen

Of je veilig of onveilig gehecht bent, heeft invloed op de de relaties die je hebt. Wie veilig gehecht is ervaart meestal weinig angst en voldoende vertrouwen in de relaties met mensen om zich heen. Wie onveilig gehecht is ervaart juist veel angst en/of weinig vertrouwen in relaties.

Iedereen heeft kenmerken van de verschillende hechtingsstijlen in zich, waarbij de ene stijl meer aanwezig is dan de andere. Het voert te ver om die verschillende hechtingsstijlen hier uitgebreid uit te werken. Als je daar meer over wilt lezen, kun je hier terecht.

Maar zeer kort door de bocht kun je de verschillende hechtingsstijlen als volgt omschrijven:

  • Veilige hechtingstijl: Ik ben oké, jij bent oké. Je vertrouwt jezelf én de ander.
  • Vermijdende hechtingstijl: Ik ben oké, jij bent niet oké. Je vertrouwt jezelf wel, maar de ander niet.
  • Ambivalente hechtingsstijl: Ik ben niet oké, jij bent oké. Je hebt een laag zelfvertrouwen, maar vertrouwt anderen wel.
  • Gedesorganiseerde hechtingsstijl: Ik ben niet oké, jij bent niet oké. Je hebt een laag zelfvertrouwen en weinig vertrouwen in de ander.

De bril waardoor jij naar God kijkt

De vorm waarin jij gehecht bent, functioneert als bril waardoor jij naar jezelf, de wereld en naar de mensen om je heen kijkt. Hoe zie jij jezelf? Durf je de wereld te gaan ontdekken? Denk je dat de mensen om je heen te vertrouwen zijn? Ben jij de moeite waard om van gehouden te worden?

Die bril heeft ook invloed op hoe je naar God kijkt. Want als je vader niet te vertrouwen was, hoe kun je God, Die Zichzelf Vader noemt, dan vertrouwen? En als je van huis uit meegekregen hebt dat je waardeloos, dom of de moeite van de tijd niet waard bent, hoe kun je dan geloven dat God zegt dat je waardevol en geliefd bent? En als je geleerd hebt dat je maar het beste zelf de touwtjes strak in handen kunt houden omdat je niet op je ouders kon vertrouwen, hoe kun je dan die touwtjes uit handen geven aan een God Die je fysiek niet kunt waarnemen maar Die wel zegt dat Hij te vertrouwen is?

Voor mensen met een veilig hechtingspatroon is het niet zo moeilijk om God als liefdevol, beschikbaar en betrouwbaar te zien en ook troost en bescherming bij Hem te zoeken als het moeilijk is. Maar wanneer je onveilig gehecht bent kun je God ervaren als afstandelijk, teruggetrokken, angstaanjagend of ongeïnteresseerd. En helaas vooral in tijden waarin je juist zoveel behoefte hebt aan troost en leiding. Dat heeft niks te maken met Wie God is, maar wel met wat jij allemaal hebt meegemaakt en waardoor jouw blik op de wereld gevormd is.

Hoop

Dikke pech dus voor mensen met een onveilige hechtingsstijl? Deels wel, want jij kunt niets veranderen aan jouw verleden en aan hoe jou dat tot nu toe gevormd heeft. Maar Godzijdank is er ook hoop!

Ten eerste is God voor sommige mensen die onveilig gehecht zijn juist de Enige Die zij wel vertrouwen. In een wereld waarin zij hebben geleerd dat geen mens te vertrouwen is, neemt God de tegengestelde positie in. Hij is in dat geval de Uitzondering op de regel. En dat is prachtig. Ik ben ervan overtuigd dat God vanuit die positie ook met de rest aan de slag zal gaan. Als jij God wel vertrouwt en mensen niet, omdat je vanuit je verleden hebt geleerd dat mensen niet te vertrouwen zijn, dan wil ik je uitdagen om aan God te vragen of Hij je wil laten zien hoe Hij naar de mensen om je heen kijkt. Ook wil ik je aanmoedigen om aan God te vragen of Hij mensen om je heen wil plaatsen die je laten zien dat ze wel te vertrouwen zijn en die je kunnen helpen om op die manier jouw hechtingspatroon aan te passen. Ik geloof dat God jouw beschadigde emoties kan genezen en je kan helpen om te leren je veilig te hechten aan de mensen om je heen.

Er zijn ook mensen die door hun hechtingspatroon moeite hebben om God te vertrouwen. Zij kunnen verstandelijk in de Bijbel lezen en van anderen horen dat God te vertrouwen is en dat Hij liefde is, maar ervaren dat niet zo. Ook voor hen is verandering mogelijk. Dat zal wel de nodige moeite en tijd kosten omdat ze vanuit hun verleden snel zullen switchen van een positief naar een negatief beeld van God. Wanneer dit voor jou het geval is, weet je vaak verstandelijk dat je altijd bij Hem terecht kunt, maar heb je ook snel last van oude verwachtingspatronen. Je mag daarin begrip tonen voor jezelf. Je relatie met God gaat met meer ups en downs gepaard en dat is oké. God kent jouw verleden en Hij neemt het je niet kwalijk dat het voor jou vaak moeilijker is om Hem te vertrouwen.

Het hechtingspatroon dat jij in je jeugd hebt opgedaan kan een behoorlijke hinderpaal zijn in je leven én in je geloof, maar kan gelukkig ook veranderen. In je relaties met mensen kan die veranderen door als volwassene een veilige hechting aan te gaan met een andere betrouwbare volwassene die keer op keer laat zien dat hij of zij te vertrouwen is. En zo werkt het ook met God. Als het je lukt om telkens weer naar God terug te keren, je gevoelens bij Hem te uiten (ook als die negatief en vol wantrouwen zijn!) en Hem te blijven zoeken, kan Hij voor jou een veilige hechtingsfiguur worden bij Wie je altijd terecht kunt. Dat is een lange weg, die met vallen en opstaan zal gaan. Maar God heeft de tijd, de liefde en het geduld...

 

Gebruikte bronnen:

«   »

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.