Hoe kan ik iets betekenen voor mijn omgeving als ik weinig energie of tijd heb?

'Hey Moniek, ik zou heel graag meer willen doen voor de mensen om mij heen en in de kerk, maar ik heb door mijn gezondheid en gezinssituatie maar heel weinig energie en tijd. Hoe doe ik dat?'

Tja...zo'n vraag is natuurlijk een kolfje naar mijn hand. En hoewel het niet echt een pastorale vraag rondom geloofszaken is, wil ik hem toch heel graag onder het kopje pastoraat behandelen. Omdat ik geloof dat het actief deel uitmaken van een kerkelijke gemeente een belangrijk onderdeel is van het leven van een christen. Tegelijkertijd zie ik dat het voor veel mensen door een gebrek aan gezondheid of een druk gezinsleven een hele uitdaging is. Maar de Bijbel spreekt niet voor niets over christenen als 'lichaam van Christus'. Een hand kan niet functioneren zonder de arm. En een oog ziet niets zonder hersenen. We hebben elkaar nodig omdat we allemaal verschillende gaven en talenten hebben en elkaar zo op een prachtige manier aanvullen.

Uit deze vraag spreekt dan ook een prachtig verlangen: 'Ik vind dit belangrijk en ik wil wel, maar ik zie niet hoe.' En ik geef graag een aantal tips hoe je vorm kunt geven aan pastorale zorg of andere taken binnen een gemeente als je daar weinig energie of tijd voor hebt.

Blijf dichtbij de Bron

Deze eerste tip is de allerbelangrijkste: zorg ervoor dat je zelf dicht bij God blijft. Investeer in tijd met Hem, lees je Bijbel, bid, ga als het enigszins mogelijk is naar de kerk, praat met andere christenen over je geloof en ook over je zorgen en twijfels als die er zijn, luister podcasts, lees goede boeken, kortom: voed jezelf met de dingen van God zodat je geworteld blijft in Hem. Als je zelf langzaam leeg en uitgeput raakt op geestelijk vlak heb je ook niets om uit te delen.

Bid om leiding

De tweede tip ligt in het verlengde daarvan: vraag aan God of Hij je wil laten zien wat je wel kunt doen en hoe je je in kunt zetten voor je omgeving. Hij kent jouw gaven en talenten en ook jouw beperkingen.

Ga gewoon doen

Wacht vervolgens niet op een briefje uit de hemel met exacte instructies van wat jij mag gaan doen. Meestal kun je dan lang wachten. Vaak is het goed om gewoon die dingen te gaan doen die op je pad komen en waarvan je verwacht dat ze wel in te passen zijn in jouw leven of binnen de grenzen die het leven jou heeft meegegeven. Het is daarbij helemaal niet erg als je er na een tijdje achter komt dat iets toch niet bij je past. Je leert jezelf daardoor alleen maar beter kennen en ontdekt ook weer nieuwe mogelijkheden.

Zoek het dichtbij

Vaak denken mensen groots wanneer ze dingen voor God willen doen. Van zendelingenwerk in het buitenland tot bidden in de supermarkt voor willekeurige mensen. Soms is dat inderdaad wat God van mensen vraagt, maar heel vaak ook niet. Jij mag het gewoon zoeken in je directe omgeving en in de kleine dingen van het leven. Een geïnteresseerde vraag aan de buurvrouw hoe het nu met haar is. Een vriendelijk 'hallo' naar een willekeurige passant. Het passen op een kind van een van iemand uit je omgeving die met haar moeder naar het ziekenhuis moet. Een kaartje naar dat stel wat 50 jaar getrouwd is in jullie gemeente. Het lijken zulke kleine en onbetekenende dingen in het licht van de grote verhalen die je soms hoort van christenen, maar ik ben er van overtuigd dat al die kleine dingetjes die jij doet grote betekenis hebben.

Kies 2 mensen uit

Als je er graag voor mensen wilt zijn, kies dan gewoon eens 2 mensen uit aan wie je wat extra aandacht wilt besteden. Niet meer dan dat (tenzij je genoeg energie en tijd hebt voor meer uiteraard :-). Als we er allemaal voor twee mensen in onze omgeving zijn, breidt dat zich als een olievlek uit. Reken maar uit. Jij bent er voor 2 mensen. Die twee mensen zijn er ook voor 2 mensen, waardoor zij in totaal aan 4 mensen aandacht besteden. Die 4 geven er in totaal aan 8 aandacht. Enzovoorts.

Stuur kaartjes

Als je weinig energie hebt, lukt het vaak nog wel om kaartjes te sturen. Uit eigen ervaring weet ik hoe fijn het kan zijn om kaartjes te krijgen en te versturen. Je zou voor je een kaartje schrijft aan God kunnen vragen a.) aan wie je een kaartje mag schrijven (en schrijf dan een kaartje naar de eerste persoon die in je opkomt, ook als dat raar lijkt) en b.) of er iets is wat God tegen deze persoon zou willen zeggen. Krijg je opbouwende en bemoedigende woorden, een Bijbeltekst of een lied in je hoofd? Schrijf die dan op het kaartje. Krijg je niks in je hoofd? Geen probleem. Schrijf dan gewoon iets 'wat je zelf bedenkt' (tussen aanhalingstekens, omdat God ook daar prima doorheen kan werken) op een kaartje. Heb je geen energie om een kaartje op de bus te doen? Vraag dan aan een ander of hij dat wil doen (lang leve mijn lief en inwonende schoonmoeder die dat vaak voor mij doen) of gebruik een online kaartjesdienst.

Vraag wat jij kunt doen

Je kunt ook met je vraag naar de leiding, het pastorale team of een andere bediening van jouw kerk stappen. Meld hen dat je heel weinig tijd/energie hebt, maar wel graag iets zou willen betekenen en vraag of zij toevallig iets weten waar je wel je bijdrage in zou kunnen leveren. Daar kunnen ook dingen uit naar voren komen waar je zelf niet aan gedacht had, maar die je wel kunt doen. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een rooster voor het poetsen in jullie kerk. Of het schrijven van artikelen voor in jullie kerkblad. Of het zetten van koffie op een zondag. Het zijn allemaal dingen die moeten gebeuren, maar die niet zo heel veel energie kosten of op je eigen tijd gedaan kunnen worden.

Kijk naar je gaven en talenten

Soms kosten dingen ook extra energie omdat ze niet bij je gaven en talenten passen. Misschien ben je niet zo goed in het geduldig luisteren naar anderen, maar wel heel goed in het verzinnen van nieuw materiaal voor de zondagsschool. Of misschien ben je niet zo goed in het leiding geven aan de jeugdclub, maar vind je het wel leuk om ervoor te zorgen dat alles binnen het kerkgebouw goed onderhouden wordt. Doe een taak die past bij jouw gaven en talenten.

Kleine kritische opmerking van mij als oudstenvrouw is wel dat sommige dingen ook gewoon moeten gebeuren, al zijn ze niet leuk en passen ze niet bij onze gaven en talenten ;-). Ruim daar ook tijd en energie voor in als het kan. Bij ons in de kerk is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat iedereen die daartoe in staat is twee keer per jaar wordt ingeroosterd om de kerk te poetsen. Ik heb nog nooit iemand gehoord die dat heel leuk vond of riep dat dat nou precies bij zijn of haar gaven en talenten paste, maar omdat we allemaal een klein beetje van onze tijd opofferen aan de dingen die gewoon moeten gebeuren is onze kerk toch iedere week weer schoon :-).

Bijdragen aan iets kan ook op een andere manier

Vaak denken we bij bijdragen aan een activiteit vaak dat we zelf ook bij die activiteit aanwezig moeten zijn. En dat vergt veel van je tijd en energie. Maar je kunt ook op andere manieren bijdragen aan een activiteit. Zo kun je bijvoorbeeld thuis op je gemakje een keer koken voor een Alpha cursus die bij jou in de gemeente gegeven wordt. Of je kunt op de achtergrond bidden voor een activiteit. Of je kunt flyers maken voor een evangelisatie-project. Dat zijn allemaal dingen die minder tijd en energie kosten, maar waardoor je toch een belangrijke bijdrage levert.

Bid

Een hele belangrijke activiteit die je ook kunt doen als je weinig energie hebt, is bidden. Ik ben ervan overtuigd dat gebed een zeer belangrijke activiteit is, ook al doe je het vaak zonder dat de mensen om je heen het doorhebben. Zeker als je weinig energie of concentratievermogen hebt kan bidden best lastig zijn. Ik heb zelf altijd veel aan de uitspraak van Jezus in Mattheüs 6:7 waarin Hij (in een andere context weliswaar, maar toch...) zegt dat we mogen bidden zonder daarbij heel veel woorden te gebruiken. Voor mij is dat heel fijn, want ik raak door mijn gebrek aan concentratievermogen al snel de draad kwijt. Dus ik hou het vaak kort: 'Heer, U weet dat die-en-die nu naar het ziekenhuis is voor een spannend onderzoek. Dank U dat U met hem meegaat. Geef hem Uw rust en vrede en geef de artsen wijsheid in wat er aan de hand is. Ik bid ook dat U die-en-die geneest.' Dat is vaak echt alles.

Wat mij helpt is om gebedspunten in mijn agenda te zetten op het tijdstip dat ze echt spelen. Ook heb ik een gebedswand in ons rommelhok waar op post-its verschillende gebedsonderwerpen staan. Eerlijk is eerlijk, ik loop er heel vaak gedachteloos voorbij, maar soms vallen ze me ineens weer op en ga ik daar een tijdje op ons IKEA-trapje zitten bidden voor alles wat ik op het bord zie staan. Bidden tijdens het wandelen, terwijl ik in de tuin bezig ben of als ik 's nachts wakker lig werkt voor mij vaak (let op: zeker niet altijd, dus voel je niet gefrustreerd als jou dit niet altijd lukt!) ook goed. Net als bidden met mensen op het moment dat ze hun nood met mij delen. Dat moet je wel durven, maar ik vind dat heel fijn en het helpt mij ook om het daarna los te laten.

'Luisteren' naar mensen kan ook op andere manieren

Wanneer je er pastoraal voor mensen wilt zijn en je hebt maar weinig energie, is het vaak lastig om met mensen af te spreken. Maar om naar iemand te luisteren hoef je elkaar niet altijd ook echt te zien. Je kunt in plaats daarvan ook iemand (video)bellen. Daarnaast kan luisteren ook via de email, brieven, DM's op Facebook of Instagram, Whatsapp, voiceberichten of vlogs. Ik gebruik ze zelf allemaal. En het werkt voor mij heel fijn! Zo kan ik er toch pastoraal voor mensen zijn, maar hun berichten kan ik op mijn tijd lezen/luisteren/bekijken en beantwoorden. Het heeft vaak wel het nadeel dat je de nonverbale communicatie mist. Zeker als je mensen niet goed kent, kan dat een risico zijn. Ik probeer dus wel samen te vatten wat ik meen te lezen of te begrijpen, in de categorie van 'Ik heb de indruk dat dit heel moeilijk voor je is, klopt dat?'

Zet belangrijke data in je agenda

Een mooie manier waarop je ervoor kunt zorgen dat mensen zich gehoord en gezien voelen, is door data die voor hen belangrijk zijn in je agenda te zetten en er op die dag even aandacht aan te besteden of achteraf even te vragen hoe het gegaan is. Een ziekenhuisbezoek, een therapiesessie of een overlijdensdag van een dierbare...het zijn allemaal momenten met emotionele lading en het is fijn als iemand in je omgeving daar dan even aandacht aan besteedt. Je kunt op zo'n dag een appje of een kaartje sturen of voor die persoon bidden. Wij gebruiken een digitale agenda en alles wat in deze categorie valt geef ik een gezellig geel kleurtje zodat het opvalt en ik weet: even aandacht aan geven!

Er is niet veel voor nodig

Er is niet zoveel voor nodig om ervoor te zorgen dat iemand zich gehoord of gezien voelt. Ik ken talloze verhalen waarbij een vriendelijk 'hallo', een oprecht geïnteresseerde vraag in de wandelgangen of een eenvoudig gebed echt alle verschil maakte. De problemen van de ander zijn niet jouw problemen. En je hoeft er ook niet jouw probleem van te maken en er heel veel tijd in te stoppen. Je mag iets heel kleins doen voor de ander en het dan weer loslaten. Vaak is iets kleins voor de ander al groots.

Bekijk je agenda kritisch

Dit punt is wat gewaagder, maar ik wil hem toch graag benoemen. Vaak willen we wel tijd en energie besteden aan de mensen om ons heen of aan de kerk, maar hebben we er geen tijd en energie voor omdat we andere dingen voorrang geven. Dat hoeft niet per se een probleem te zijn. Soms zijn andere dingen ook gewoon belangrijker. Maar ik zie soms ook dat mensen niet kritisch genoeg met hun agenda en tijd omgaan. Dan wordt hun tijd opgeslokt door dingen die niet zo belangrijk zijn en gaat het ten koste van de dingen die wel belangrijk zijn zoals geloof, gezin en huwelijk. Simpel voorbeeld? Hoeveel tijd breng je op je sociale media door? Hoeveel tijd besteed je aan het perfecte plaatje van een schoon huis en een mooi uiterlijk, terwijl je ook een spelletje had kunnen doen met je kinderen? En kan het zo zijn dat je aardse carrière voor jou belangrijker is dan je tijd met God en voor Zijn gemeente? Ja, we hebben ontspanning en een salaris nodig in dit leven, maar probeer er wel een goede balans in te houden en stel prioriteiten. Vind je het belangrijk genoeg om er te zijn voor de mensen om je heen of je bijdrage te leveren in de gemeente om er andere dingen voor op te geven?

Jij bent Jezus niet

Het lastige met dit soort blogs is dat ze vaak juist gelezen worden door de mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel die zich door het lezen van deze blog alleen maar tekort voelen schieten. Dat is niet mijn bedoeling. Of je nu worstelt met je gezondheid, de drukte van een gezin of waar dan ook mee, we hebben allemaal onze beperkingen en mogen op een gezonde manier letten op onze grenzen. Zoals iemand bij ons uit de kerk vaak zegt: 'Jij bent Jezus niet.' Je hoeft er niet voor iedereen te zijn. Je hoeft je niet grenzeloos in te zetten voor iemand die hulp vraagt. Je hoeft niet in elk gat dat je in je omgeving ziet ontstaan te springen. Vraag aan God wat je mag doen. Zet je in voor de kleine dingen die ook simpelweg moeten gebeuren. Doe je best. En vertrouw erop dat God zal voorzien in de andere noden die je om je heen ziet, maar waar jij niets in kunt betekenen.