Samen rouwen als man en vrouw

Wanneer je rouwt om het verlies van een kind, een ouder of een vriendin, kan dit ook een grote druk leggen op je relatie. Je hoort wel eens dat veel ouders gaan scheiden na het verlies van een kind. Maar klopt dat? Hoe komt het dat er zoveel druk op je relatie komt te staan na een groot verlies? Wat moet je doen bij ongelijke rouw? En hoe kun je elkaar blijven vinden als je allebei rouwt?

De cijfers

Allereerst: vergeet de cijfers! Er gaan veel verhalen over echtscheidingspercentages na rouw rond, maar de uitkomsten van onderzoeken op dit gebied spreken elkaar tegen. Drie grote onderzoeken tonen aan dat de kans op echtscheiding na het verlies van een kind groter is, maar er zijn ook veel onderzoeken waaruit blijkt dat heel veel stellen bij elkaar blijven na een groot verlies in hun leven.

Uit diverse interviews met rouwdeskundigen blijkt dat de huwelijken die een periode van rouw niet overleven vaak de huwelijken zijn die al scheurtjes vertoonden vóór het grote verlies. Een echtpaar is elkaar dan vaak al wat kwijtgeraakt voor een dierbare overleed of voor één van beiden hun baan verloor en het verlies in hun leven heeft die verwijdering alleen maar versterkt. Maar vaak blijkt ook dat stellen juist sterker uit een rouwproces komen. Het hebben van de nodige kennis rondom rouwprocessen bij mannen en vrouwen kan daarbij helpen.

Verschillende manier van rouwen

Er zijn grofweg twee verschillende manieren van rouwen. Manu Keirse noemt deze in zijn boek 'Helpen bij verlies en verdriet' (aanrader! Zie boekreviews) de intuïtieve stijl en de instrumentele stijl. Deze twee stijlen verschillen behoorlijk in hoe je het verlies ervaart, hoe je dit verdriet uit en hoe je omgaat met het verlies.

Bij de intuïtieve stijl ervaar je je gevoel intens, uit je deze ook en heb je sterk de behoefte om je gevoelens en verhaal te delen met anderen. Bij de instrumentele stijl ervaar je rouw veel meer op het gebied van je denken, zet je je rouw vooral om in actie en wil je vaak helemaal niet over je gevoel praten.

Vaak (maar niet altijd!) zie je dat vrouwen vooral intuïtief rouwen en mannen instrumenteel. En als je niet weet hoe dat bij jouw partner werkt, loop je een grote kans dat je je niet begrepen en niet gezien voelt. Maar nu je dit wél weet, weet je dat het feit dat jouw partner geen gevoelens uit en in plaats daarvan van alles gaat regelen en opgaat in zijn werk, niet wil zeggen dat hij minder verdriet heeft. Hij uit het alleen anders.

Wat ook belangrijk is om te weten als rouwende partners, is dat rouw iedere emotie uitvergroot. Wanneer je partner vroeger wel eens boos werd, maar nu soms woedend met de deuren slaat of iets kapot gooit, mag je dit zien als een normaal signaal van rouw. Iemand wordt niet gek als ze nu ineens hysterisch huilt, terwijl ze vroeger nauwelijks een traan liet. Het hoort erbij, het mag er zijn, het is een uiting van rouw.

Ongelijke rouw

Er is nog iets wat rouw binnen een relatie ingewikkeld kan maken. In de research die ik gedaan heb voor deze blog werd dat in een artikel heel mooi omschreven als 'ongelijke rouw'. Er is sprake van ongelijke rouw wanneer de partners niet een vergelijkbare band hadden met de overledene of met het verlies. Wanneer bijvoorbeeld jouw vriendin, vader of zus overlijdt of wanneer jij je baan verliest, heeft dit vaak (maar niet altijd!) een grotere impact op jou dan op je partner. Daardoor loop je het risico dat je je onbegrepen voelt als jij thuis zit te rouwen om het verlies van je vader en je partner aankondigt dat hij even gezellig een terrasje gaat pakken met vrienden. Hierdoor kunnen verwijten ontstaan die een relatie stevig onder druk zetten en voor verwijdering zorgen.

10 tips voor rouwende stellen

Hoe kun je ervoor zorgen dat je huwelijk een periode van rouw overleeft? Een aantal tips:

1. De eerste tip is een open deur: onderhoud je huwelijk goed. Huwelijken en relaties die al goed waren voor het verlies hebben een grotere kans om goed door een periode van rouw te komen, dan huwelijken die al de nodige scheurtjes vertoonden.
2. Ken elkaars rouwstijl. Weet je hoe jij rouwt in deze situatie? Wat jij daarin nodig hebt? Hoe je omgaat met je verlies? En weet je dit van je partner? Kennis maakt dingen duidelijk en zorgt ervoor dat je elkaar beter begrijpt. Spreek ook uit naar de ander wat je nodig hebt. De enige die dat weet ben jij, je partner kan die niet aan je aflezen.
3. Blijf praten! Met name voor mensen die instrumenteel rouwen kan dit ingewikkeld zijn. Wil jij graag praten, maar vindt je partner dat moeilijk? Probeer andere tijdstippen of andere manieren van praten. Zo vinden mensen het vaak makkelijker om over moeilijke dingen te praten terwijl ze ondertussen iets anders aan het doen zijn als wandelen of autorijden (wees voorzichtig met die laatste als er heftige emoties bij komen kijken!). Ook kun je ervoor kiezen om elkaar te mailen of een brief te schrijven, in plaats van te praten. Dat geeft meer tijd om na te denken over wat je de ander wilt vertellen en geeft je de ruimte om ononderbroken door te 'praten'.
4. Respecteer elkaars rouwstijl. Dat je niet ziet of merkt dat de ander rouwt, wil niet zeggen dat dit ook daadwerkelijk niet zo is.
5. Vergelijk jezelf niet met de ander. Rouwen is geen wedstrijd wie het meest verdriet heeft/toont of er het beste mee om kan gaan. Rouwen is een zeer persoonlijk proces wat iedereen op een andere manier beleeft. Hierin is vaak geen enkele sprake van meer/minder of slecht/goed.
6. Geef elkaar de ruimte. Als je partner het nodig heeft om gewoon weer naar zijn werk te gaan, dan is dat oké. Zelfs als jou dat het gevoel geeft dat hij daarmee de overledene niet genoeg eer aandoet of jouw verdriet niet serieus neemt. En als jij de behoefte hebt om te praten en je partner vindt dit moeilijk, zoek dan anderen op om over je verlies te kunnen praten. Mensen die je vertrouwt en die naar je luisteren. Zo beantwoord je toch aan jouw behoefte om te praten op het moment dat je partner hier (nog) niet aan toe is. Kleine waarschuwing in deze is wel: wanneer je je onbegrepen voelt door je eigen man en je wél een luisterend oor en empathie vindt bij een andere man, loop je het risico dat je gevoelens voor die persoon ontwikkelt. Wees hier alert op en kies er bewust voor om deze valkuil te omzeilen, door vriendinnen op te zoeken in plaats van vrienden. Voor mannen geldt uiteraard hetzelfde.
7. Realiseer je dat rouw emoties heftiger maakt en dat die heftige emoties niet voor jou bedoeld zijn, maar voor de rouw. Reageert je partner erg heftig en schrik je daarvan? Trek je dan even terug, zodat je partner tot rust kan komen en kom er op een later tijdstip op terug. 'Wat gebeurde er nou?' 'Ik merkte dat ik er van schrok.' 'Wat kan ik voor jou doen om je hierin te helpen?'
8. Een tip bij ongelijke rouw: accepteer dat het verlies voor jullie een andere betekenis heeft. Dit heeft niets te maken met liefde of goed en fout. Het is gewoon anders. Zoek erkenning bij anderen voor wie de overledene veel betekend heeft, zoals broers en zussen of vriendinnen.
9. Realiseer je dat rouw lang na kan dreunen. Jaren later kun je ineens alsnog geconfronteerd worden met rouw. Bijvoorbeeld omdat je ineens een oud-klasgenootje van jouw overleden kind tegenkomt op social media en ziet dat hij nu een gezin heeft, terwijl jouw kind nooit ouder is geworden dan 11. Bespreek met je partner wat er gebeurd is en wat dit met je doet, zodat je er opnieuw voor elkaar kunt zijn.
10. Heb je het gevoel dat je vastloopt en dat jullie uit elkaar groeien? Zoek dan hulp! Vaak is het in deze situatie heel prettig en verhelderend om met ervaringsdeskundigen te praten. Dus zoek een stel uit jullie omgeving wat al langer geleden voor dezelfde pittige uitdaging heeft gestaan als jullie nu staan. Ook zijn er goede relatie- en/of rouwtherapeuten die jullie hierin kunnen begeleiden.

En een bonustip voor de christenen onder jullie: leg je rouw en jullie relatie ook voor God neer. Hij kent jullie en ziet jullie worsteling. Omdat jullie ervoor kiezen om jullie huwelijk met God vorm te geven, vormen jullie een drievoudig snoer, wat niet makkelijk gebroken kan worden (Prediker 4:12). Deel jullie nood met mede-christenen en vraag hen om ook voor jullie te bidden. 

Rouwen als man en vrouw kan heel pittig zijn. Hoeveel jullie ook van elkaar houden, je zult je toch regelmatig onbegrepen, ongezien en alleen voelen. Dat hoort er bij! Zolang jullie naar elkaar blijven zoeken en naar elkaar luisteren is het weliswaar een zeer moeilijke weg die jullie moeten gaan, maar ook één waarvan veel stellen zeggen dat ze er uiteindelijk sterker uit zijn gekomen.