Rouwen om iets dat er niet is

Wanneer we het hebben over 'rouwen' denken we al snel aan het overlijden van een geliefde. Dat is een zichtbare en tastbare vorm van rouw. Je hield van iemand en die iemand is er nu niet meer. Vaak is bij de mensen om je heen bekend wat er gebeurd is, wat het makkelijker maakt om steun, hulp en troost te krijgen van je omgeving.

Maar er is in onze maatschappij minder oog voor het feit dat je ook kunt rouwen om iets wat er niet is. De partner die je zo graag gehad had, maar die nooit op je pad is gekomen. Het kind wat je zo graag had gekregen, maar wat je nooit gegeven werd. Je gezondheid die je in de steek laat of die je misschien zelfs nooit hebt gehad. Je huwelijk, waar je zulke hoge verwachtingen van had, maar wat nu sneuvelt. De dromen die je had voor je toekomst, maar die door onvoorziene omstandigheden ruw uit elkaar spatten. Het zijn allemaal omstandigheden die forse rouwreacties tot gevolg kunnen hebben.

Onzichtbaar

Deze dingen zijn vaak onzichtbaar of minder zichtbaar voor de buitenwereld. Dat maakt dat je je eenzaam en onbegrepen kunt voelen, waardoor het rouwen nog moeilijker wordt dan het al was. Als je er begrip voor wilt krijgen, zul je zelf met mensen moeten gaan delen wat er aan de hand is, maar juist dat is zo moeilijk! Want hoe vertel je aan de mensen om je heen dat je zo graag een derde kindje had gewild, maar dat je rouwt omdat het er niet kwam? Hoe vertel je dat je het moeilijk vindt om alleenstaand te zijn en dat je zo graag een partner had gehad, zonder als wanhopige single over te komen? En hoe zorg je ervoor dat anderen oog houden voor jou en je voortdurende strijd rondom chronisch ziek zijn, zonder dat je als een zeur overkomt?

Waarom het zo moeilijk is

Rouwen om iets dat er niet is, is moeilijk vanwege een aantal redenen:

1. Je eigen schroom om met anderen te delen waar jij verdrietig over bent
2. Je vindt zelf dat je niet moet zeuren, omdat er ook veel is wat je wél hebt
3. Er komt soms ook schaamte bij kijken (dit kan (maar hoeft niet) het geval zijn wanneer je rouwt om een abortus of wanneer het je niet lukt om een baan of partner te vinden)
4. Het is niet bekend bij de omgeving (wanneer de mensen om je heen niet weten wat er speelt, kunnen zij er ook niet voor je zijn en wordt rouwen moeilijker)
5. Er is minder begrip voor in de omgeving (denk aan opmerkingen als: 'Probeer te kijken naar wat je wél hebt' als je rouwt om verlies van gezondheid, 'Maar je hoeft toch ook niet te werken, omdat je partner een goede baan heeft?' na de zoveelste afwijzing op een sollicitatiebrief, of 'Maar je hebt toch al twee kinderen?' als je zo graag een derde had gekregen)
6. Er is minder kennis over in de omgeving (vaak zijn mensen zich er niet van bewust dat je om meer kunt rouwen dan alleen het verlies van een geliefde)
7. Als je ervoor kiest om het tóch te delen, reageert de omgeving soms onhandig. Niet uit onwil, maar uit onkunde.
8. En in het geval van een situatie die lang duurt, zoals een chronische ziekte, een banenzoektocht of het single zijn, 'vergeten' mensen vaak ook gewoon jouw pijn en verdriet. Niet uit onwil, maar omdat er andere zaken zijn die hun aandacht opeisen

8 dingen die kunnen helpen als je rouwt om iets wat er niet is

Er zijn verschillende dingen die kunnen helpen als je verdrietig bent om iets wat er niet is. 

1. Allereerst: erken dat je verdrietig bent en dat je rouwt om dat wat er niet is. Je kunt iets pas een plekje gaan geven in je leven als je erkent dat het er is en dat je er verdrietig over bent. 
2. Gun jezelf de ruimte om te rouwen. Het is oké dat je verdrietig bent om dat wat je moet missen.
3. Realiseer je dat rouwen om iets dat er niet is een steeds terugkerend iets is zolang de situatie voortduurt. Wanneer je rouwt om een onvervulde kinderwens, rouw je daar niet alleen om op het moment dat je probeert zwanger te raken, maar ook wanneer je op vakantie al die gelukkige vakantievierende gezinnetjes ziet, wanneer je rond kerst al die foto's op je social media voorbij ziet komen, wanneer de kinderen van je vrienden gaan trouwen of wanneer je vrienden en familie grootouders worden. Sommige rouwprocessen zullen de rest van je leven steeds even op een venijnige manier de kop opsteken. Daar hoef je jezelf niet de schuld van te geven in de categorie: 'Je zou toch denken dat ik dit onderhand wel een plekje had moeten geven'. Het is heel normaal!
4. Praat over je gemis. Zoek mensen waar jij je veilig en vertrouwt bij voelt en deel het verdriet in jouw leven. Probeer daarbij geen dingen achter te houden omdat je bang bent dat het raar overkomt of dat het anders misschien zoveel wordt. Het is belangrijk dat jij helemaal gezien wordt, met alles wat je bezig houdt. Wanneer je naar de dokter gaat en daar maar de helft van je klachten deelt, omdat je bang bent dat het anders wat veel voor hem wordt, kan hij er ook niet voor jou zijn op een manier die goed voor jou is. Op dezelfde manier is het goed om alles te delen wat je moeilijk vindt, maar dan wel bij een persoon die je volledig vertrouwt.
5. Geef op een praktische manier vorm aan jouw verlies. Schrijf een brief naar het kind dat je zo graag had willen hebben, teken jouw leven zoals je het graag had willen leven, maak een symbolische fietstocht langs de dromen die je zo graag uit had willen zien komen (bijvoorbeeld langs al die huizen waar je op geboden hebt, maar die aan jouw neus voorbij gingen). Op een praktische manier vorm geven aan jouw verlies, helpt je om het op een goede manier deel uit te laten maken van jouw levensverhaal.
6. Zoek een andere manier om een goed leven te leiden. Om goed te kunnen rouwen is het belangrijk om afwisselend bezig te zijn met het verlies en met de toekomst. Je verlies is er en mag er zijn, maar dat hoeft een mooie toekomst echt niet in de weg te staan. Er zijn zoveel verhalen te vinden van mensen die juist uit hun verlies iets prachtigs hebben zien opbloeien. Dat neemt het verdriet om het verlies niet weg en dat hoeft ook niet. Maar jouw verlies hoeft niet het einde van een gelukkig leven te betekenen. Uit ervaring weet ik dat je ook gelukkig kunt zijn ondanks je verlies. Er is hoop!
7. Praat met lotgenoten. Er zijn vele onderzoeken waaruit blijkt dat lotgenotencontact heel behulpzaam kan zijn. Jouw vriendin mét goed huwelijk kan naar jou luisteren, maar zal niet alles even goed kunnen invoelen als een medelotgenoot die ook single is tegen wil en dank. In het praten met lotgenoten (ook online zijn hier vele mogelijkheden voor) vind je vaak de erkenning en herkenning die zo belangrijk is bij het leren leven met jouw verlies.
8. En als het nodig is, zoek dan hulp. De huisarts kan je doorverwijzen naar een hulpverlener of organisatie die gespecialiseerd is in jouw verlies. Er zijn veel goede gespecialiseerde hulpverleners die graag naar jou willen luisteren en je verder kunnen helpen.

Realiseer je dat mensen je nooit volledig zullen kunnen begrijpen. Ze kunnen er voor je zijn en naar je luisteren, maar uiteindelijk ben jij de enige die écht voelt wat je voelt en zul je hier zelf een goede manier voor moeten vinden om er mee om te gaan. Dat kan soms heel eenzaam voelen. Voor mij is het dan een enorme troost dat er Eén is die je wél helemaal begrijpt, omdat Hij jou gemaakt heeft en al jouw gedachten en gevoelens kent. God wordt in de Bijbel ook wel de Trooster genoemd. Dat wil Hij ook voor jou zijn. Dat hoeft echt niet ingewikkeld of zweverig te zijn. Ik praat met God zoals ik met mijn man of met vrienden praat. Ik vertel Hem dat ik verdrietig ben, dat dingen pijn doen, dat ik even niet meer weet hoe ik verder moet. Dat wil niet zeggen dat vervolgens door een wonder alles opgelost wordt. Heel soms krijg ik bijzondere knipogen van God en zie ik daarin dat Hij mij gehoord heeft. Vaak zit de troost er voor mij juist ook in dat ik weet dat ik niet alleen ben. Dat er Eén is die alles ziet, hoort en begrijpt en onvoorwaardelijk van mij houdt.