Seksualiteit en de overgang

Gepubliceerd op 17 december 2023 om 08:00

Wanneer je in de overgang komt verandert er veel in je lichaam. En dat kan ook invloed hebben op je seksleven. Kan, want het hoeft niet zo te zijn. Welke invloed kan de overgang hebben op jouw zin om te vrijen? Wat kun je eraan doen? En heeft de overgang alleen invloed op de seksualiteit van vrouwen? Of is er bij mannen ook sprake van een overgang die problemen op seksueel vlak kan veroorzaken? (Spoiler alert: ja!)

Hormonen

De meeste vrouwen in het Westen komen tussen hun 40e en hun 60e levensjaar in de overgang. Gemiddeld is een vrouw in Nederland 51 op het moment dat ze haar laatste menstruatie krijgt. In de overgang, die 5 tot 10 jaar kan duren, verandert de hormoonhuishouding van vrouwen. Het lichaam van de vrouw maakt minder van de hormonen oestrogeen, progesteron en soms ook testosteron aan, die normaal gesproken nodig zijn voor het voorbereiden van de eisprong en een eventuele zwangerschap.

Dat heeft een aantal gevolgen op zowel fysiek als emotioneel vlak. En sommige daarvan kunnen ook invloed hebben op jouw zin in seks. Als je vrouw bent wordt je vagina bijvoorbeeld minder snel vochtig. En wanneer je vagina niet vochtig genoeg is, doet vrijen pijn. Ook wordt de vaginawand dunner en minder elastisch. Dat kan zorgen voor jeuk, droogheid, meer afscheiding en er kunnen sneller wondjes ontstaan. Ook kun je sneller een blaasontsteking oplopen. Al deze dingen zijn niet echt bevorderlijk voor een goed seksleven.

Daarbij zorgt het hormoon testosteron er ook voor dat je zin krijgt in seks. Wanneer je lichaam dat minder aan gaat maken, kan je zin in seks dus ook gaan afnemen.

Samenspel

Maar dat is niet alles. Seksualiteit is, zeker bij vrouwen, een complex samenspel van factoren. Hoe goed heb je geslapen? Zit je lekker in je lijf? Hoe is het met je zelfvertrouwen? Hoe gaat het in je koppie? Hoe druk is je agenda? 

Vaak heeft de veranderende hormoonhuishouding niet eens zo'n grote invloed op hoeveel zin jij in seks hebt, maar ligt de oorzaak van je gebrek aan zin in seks veel meer hier. Je lichaam verandert fysiek door de overgang. Je huid en spierweefsel worden slapper, je krijgt een minder volle haardos en je komt vaak wat aan, omdat je lichaam vetten makkelijker opslaat. Dat doet iets met je zelfvertrouwen en dus met je hoeveelheid zin in seks. Je kunt te maken krijgen met vervelende fysieke kwalen als opvliegers, hartkloppingen of incontinentie en daarmee vrij je ook al niet erg prettig. Tenslotte gaan mensen in en na de overgang vaak slechter slapen, waardoor ze moe en somber kunnen worden. Ook dat is niet bevorderlijk voor je verlangen naar je partner. En tenslotte is juist de levensfase rondom de overgang vaak nog razend druk met pubers in huis, uitvliegende kinderen, zorg voor ouder wordende ouders en een drukke baan. Ook dat zorgt voor problemen op het gebied van zin in seks.

En mannen?

Niet alleen vrouwen, maar ook mannen gaan door een hormonale verandering in hun leven. Maar dat mannen last zouden kunnen hebben van de penopauze als tegenhanger van de vrouwelijke menopauze is een fabeltje. Daar waar de hormonale verandering zich bij vrouwen binnen een paar jaar voltrekt, gaat dit bij mannen veel geleidelijker. Vanaf hun 30e levensjaar neemt hun testosterongehalte ieder jaar een beetje af, gemiddeld met 1% per jaar. Daarnaast wordt hun lichaam ook gewoon een dagje ouder. Op de lange duur kan deze combinatie gevolgen hebben voor de beleving van seksualiteit van mannen. Ook zij kunnen minder zin krijgen in seks krijgen, hun erectie kan minder lang standhouden en de penis kan minder stijf worden. 

Overigens kunnen mannen daarnaast last krijgen van klachten die verdacht veel lijken op de overgangsklachten van vrouwen, zoals opvliegers, botontkalking en het krijgen van meer buikvet. Dit wordt over het algemeen niet aan een veranderende hormoonhuishouding geweten, maar aan het feit dat de man gewoon een dagje ouder wordt. Omdat ze vaak wat dikker worden, kunnen ook zij onzeker worden over hoe ze eruit zien. En ook bij mannen kan sprake zijn van slaapstoornissen, depressieve gevoelens en stemmingswisselingen die invloed kunnen hebben op hun zin in seks.

Wat kun je eraan doen?

Je kunt, afhankelijk van de oorzaak, op verschillende manieren omgaan met de problemen op seksueel vlak. Een aantal tips:

  • Neem veel meer tijd voor een vrijpartij en met name voor het voorspel: Het is niet zo dat de vagina van een vrouw niet langer vochtig wordt wanneer ze in de overgang is (geweest). Het duurt alleen langer. Neem dus uitgebreid de tijd voor het liefdesspel, zodat de vagina de kans krijgt om vochtig te worden.
  • Gebruik glijmiddel: Duurt het in jullie ogen te lang voordat de vagina vochtig wordt? Gebruik dan glijmiddel. Deze kun je ook gebruiken als je bang bent dat het vrijen pijn zal gaan doen. Want wie bang is voor pijn, loopt ook meer risico op pijn omdat je uit angst vaak je bekkenbodemspieren onbewust samentrekt tijdens het vrijen. Let bij de aankoop ervan wel op dat er geen chemische middelen aan het glijmiddel zijn toegevoegd. Omdat de vaginawand kwetsbaarder is, zorgt dit sneller voor irritaties. 
  • Praat samen over je seksleven: Een gesprek aangaan over seksualiteit is niet altijd makkelijk, maar wel de sleutel tot een goed seksleven. Praat over hoe jullie je seksleven ervaren. Hebben jullie nog evenveel behoefte als vroeger? Of misschien meer of minder? Wat vinden jullie daarvan? Waar zitten jouw onzekerheden? En die van je partner? Welke dingen zou je graag anders willen zien? En hoe zou jij het dan graag anders zien? Van welke dingen geniet je? Wat vind je mooi aan je partner? En wat vind je mooi aan jezelf? Wat doet het ouder worden met jou? En wat doet dat met hoe jij denkt over seksualiteit?
  • Ontwikkel een nieuwe manier van vrijen: Veel stellen die langdurig samen zijn hebben hun eigen stijl van vrijen ontwikkeld. Het kan zijn dat deze manier niet meer bij jullie behoeften of verlangens past. Ga samen op ontdekkingstocht wat wél prettig en opwindend voor jullie beiden is. Bij erectieproblemen kan het ook nodig zijn om opnieuw te definiëren wat seks voor jou en jullie is. De neiging bestaat om seks te reduceren tot penetratie of het krijgen van een orgasme en dat zijn dingen die ingewikkeld kunnen worden bij erectieproblemen. Maar seks is zoveel meer dan dat. Seks is samen op een intieme manier jullie liefde vieren en dat kan ook zonder penetratie of een orgasme.
  • Beweeg voldoende: Wie meer beweegt zit lekkerder in zijn vel. Zowel qua lijf als qua koppie. Zorg dus voor minimaal een half uur stevig bewegen per dag.
  • Eet gezond: Zorg voor een evenwichtig, gevarieerd en gezond voedingspatroon, zodat je lijf goede voedingsstoffen binnen krijgt. Houdt er rekening mee dat alcohol, koffie, thee en gekruid eten bij zowel mannen als vrouwen voor meer opvliegers kunnen zorgen.
  • Let op je gewicht: Helaas blijven de kilo's makkelijker plakken als je ouder wordt. Dit is niet alleen niet goed voor je gezondheid, maar zorgt ook voor meer onzekerheid over je lijf. Bovendien beweegt het minder makkelijk als je te zwaar bent.
  • Accepteer je lijf: Je heb niet langer het lijf van een twintiger. Je huid wordt minder elastisch, je spiermassa neemt af, je krijgt rimpels, grijze haren en wordt wellicht kaal. Dat is niet leuk en kan een aanslag zijn op je zelfvertrouwen. Probeer het positief in te zien. Jouw lijf heeft je al die jaren toch maar trouw gediend. En je uiterlijke schoonheid mag dan wat minder zijn, je hebt wel aanzienlijk meer wijsheid dan toen je nog een twintiger was.
  • Zorg voor genoeg rust: Slaap genoeg, zorg voor een overzichtelijke agenda, bouw genoeg ontspanmomenten in, mijmer regelmatig wat voor je uit en trek lekker de natuur in. Het zal er over het algemeen voor zorgen dat je minder somberheid ervaart, je stemming wat gelijkmatiger is en dat je beter slaapt.
  • Ga naar een bekkenbodemfysiotherapeut: als je pijn ervaart bij het vrijen of last hebt van urineverlies kan het zijn dat de huisarts je doorverwijst naar de bekkenbodemfysiotherapeut. Deze kan je leren om je bekkenbodemspieren op de juiste momenten te spannen en te ontspannen. Dit kan helpen om de problemen te verminderen of zelfs te laten verdwijnen.
  • Zoek hulp: Kom je er zelf met deze tips niet uit of heb je de indruk dat jouw problemen een andere oorzaak hebben? Maak dan een afspraak bij je huisarts. Hij of zij kan je verder helpen.

Goed nieuws

Dat de overgang het einde van je seksleven betekent is echt een fabeltje. Het heeft soms alleen wat extra zorg en aandacht nodig. Maar dat kan juist ook een mooie boost zijn voor je relatie. En soms krijgen mannen én vrouwen na de overgangsperiode ook juist meer zin in seks. Omdat je niet meer bang hoeft te zijn om zwanger te raken. Omdat er meer rust en ruimte in de agenda komt. Omdat jullie als man en vrouw al zoveel samen hebben meegemaakt en naar elkaar toegegroeid zijn. Laat je dus niets wijsmaken door al die praatjes over dat het gedaan is met de seks na de overgang, maar pak de oorzaken van een verminderde zin in seks aan als je daar behoefte aan hebt en geniet van elkaar.

 

Gebruikte bronnen:

«   »

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.