AD(H)D in je relatie

Gepubliceerd op 15 december 2024 om 08:00

Als je een relatie hebt met iemand met ADHD of wanneer je zelf ADHD hebt, kan dat je relatie soms behoorlijk in de weg zitten. Hij vindt dat jij een controlfreak bent. Zij vindt jou een sloddervos. Hij voelt zich niet serieus genomen omdat je afspraken niet nakomt. Zij heeft het gevoel dat ze het nooit goed genoeg kan doen in jouw ogen.

Wat is ADHD nou eigenlijk? Hoe beïnvloedt het een relatie? Wat zijn de positieve kanten van ADHD? En hoe kun je een relatie waarin ADHD een rol speelt sterker maken?

Wat is AD(H)D?

ADHD zorgt ervoor dat je vaak druk en snel afgeleid bent. Die drukte kan aan de buitenkant zichtbaar zijn, maar hij kan zich ook alleen in je hoofd afspelen. Mensen zonder ADHD rangschikken de informatie die ze binnen krijgen door de dingen die ze zien, horen of voelen automatisch in 'belangrijk', 'niet belangrijk' of 'ergens tussenin'. Ze kunnen op die manier bepalen welke prikkel op dit moment de meeste aandacht nodig heeft. Bij mensen met ADHD mist (een deel van) het filter wat aangeeft wat belangrijk is en wat niet. Daardoor komen veel prikkels ongefilterd binnen en roepen ze allemaal even hard: 'Ik ben belangrijk!'. Dat zorgt ervoor dat ze snel afgeleid zijn, hyperactief kunnen worden en impulsief gedrag kunnen vertonen.

Je hebt drie vormen van ADHD:

1.) ADHD-I (inattentive): Je hebt vooral moeite om je aandacht bij dingen te houden. Je zit vaak in je eigen wereld. Voor anderen lijkt het alsof je aan het dagdromen bent (dit werd vroeger ADD genoemd).

2.) ADHD-H (hyperactive/impulsive): Je bent erg druk, beweegt veel en kunt moeilijk stilzitten. Ook doe en zeg je vaak dingen zonder er eerst over na te denken.

3.) ADHD-C (combined): Je hebt kenmerken van beide bovenstaande vormen. Je bent dus druk én je hebt moeite om je aandacht ergens bij te houden. Deze vorm komt het meeste voor.

Bij mannen wordt ADHD vaak eerder ontdekt dan bij vrouwen. Dit komt omdat ADHD zich bij vrouwen vaak anders uit dan bij mannen. Deze blog leent zich er niet voor om hier verder op in te gaan, maar mocht je er meer over willen lezen dan verwijs ik je graag naar de link naar het artikel van PsyQ over vrouwen en ADHD, die je onder deze blog kunt vinden bij 'Gebruikte bronnen'.

De invloed van ADHD op je relatie

Vooropgesteld: iedere relatie kent zijn eigen unieke uitdagingen. In jouw relatie is dat wellicht het feit dat één van jullie ADHD heeft, in andere relaties is dat weer iets anders. Dat je tegen dingen aanloopt is dus heel normaal. Daarnaast: ADHD kan een probleem vormen in je relatie, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Er zijn ook veel relaties waarin één van beide partners ADHD heeft waarbij de partners hebben geleerd om op een goede manier met elkaar én met de ADHD om te gaan.

Bij een relatie waarin ADHD een rol speelt zijn er wel een aantal specifieke uitdagingen te noemen die vaker voorkomen.

Zo lijkt iemand met ADHD vaak niet te doen wat beloofd of afgesproken is. Iemand moet telkens opnieuw herinnerd worden aan gemaakte afspraken. Daarnaast kan een partner met ADHD heel gefocust bezig zijn met dingen (dat noemen we hyperfocus), maar ondertussen de partner helemaal vergeten. Dat is helemaal lastig als jij aan het begin van de relatie het onderwerp was van de hyperfocus van je partner, maar die hyperfocus zich na verloop van tijd verlegt naar andere zaken.

Bovenstaande dingen kunnen ervoor zorgen dat je je als partner zonder ADHD niet gezien, gehoord en/of serieus genomen voelt. Dingen die voor jou en voor het functioneren van jullie relatie belangrijk zijn (zoals planning, afspraken nakomen en geïnteresseerd luisteren naar elkaar) lijken dat voor de persoon met ADHD niet te zijn. Je kunt je partner als 'onbetrouwbaar' gaan zien of je erg verantwoordelijk gaan voelen en veel praktische taken in huis op je nemen om er zeker van te zijn dat ze gebeuren.

Voor de partner met ADHD kan de partner zonder ADHD overkomen als controlfreak of zeur. De intentie om een afspraak na te komen of om ergens op tijd te zijn is er vaak wel, maar het lukt de partner met ADHD gewoon niet. Daardoor kan iemand met ADHD zich minderwaardig gaan voelen in een relatie en teleurgesteld raken in zichzelf.

De upside van ADHD

Ik vind het belangrijk om te benoemen dat ADHD niet alleen maar negatieve kanten heeft. Mensen met ADHD zijn vaak heel creatief en hebben een groot vermogen om zich ergens op te focussen (de hyperfocus). Mensen met ADHD zijn goed in het out-of-the-box denken en komen op die manier vaak met ideeën en oplossingen waar anderen nooit op gekomen waren. Ze zijn vaak spontaan, empathisch en energiek. Ze hebben gevoel voor humor, maken makkelijk contact met mensen en zijn enthousiast.

Persoonlijk heb ik ook een beetje moeite met het feit dat ADHD een stoornis genoemd wordt. Een normaal mens bestaat niet. Ieder mens is uniek en heeft zijn eigen valkuilen en kwaliteiten. Soms vallen die valkuilen te groeperen en zien we dat meerdere mensen er last van hebben. Dan kunnen we er een labeltje op plakken om zo meer grip te krijgen op een bepaalde groep mensen. Dat kan helpend zijn, ook voor de mensen zelf. Maar door het 'stoornis' te noemen praten we ze voor mijn gevoel aan dat ze 'raar' en 'afwijkend' zijn. Dat zijn mensen met ADHD niet. Het is gewoon belangrijk om jezelf te leren kennen en handvatten te krijgen om met je valkuilen en kwaliteiten om te gaan. Net als ieder ander.

Tips voor het omgaan met ADHD in je relatie

Wanneer ADHD zorgt voor de nodige uitdagingen in je relatie, kunnen de volgende tips jullie helpen.

  1. Erken de invloed van ADHD op jullie relatie: Erkenning kan een hoop lucht geven. De problemen maar ook een aantal leuke dingen in jullie relatie komen niet zozeer door één van jullie, maar worden veroorzaakt door de invloed die ADHD op jullie relatie heeft. Door te ontdekken dat de uitdagingen in jullie relatie (deels) aan ADHD te wijten zijn, kun je samen op zoek gaan naar hoe jullie hier het beste mee om kunnen gaan.
  2. Laat je goed informeren over ADHD: Om goed met ADHD om te kunnen gaan is het belangrijk dat je goed begrijpt wat ADHD is en hoe ADHD zich bij jou of je partner uit. Die kennis zorgt ervoor dat je elkaar makkelijker begrijpt en er het gesprek over aan kunt gaan. Dus lees over het onderwerp, kijk YouTube filmpjes of laat je informeren door een professional.
  3. Onderzoek op welke manier ADHD invloed heeft op jullie relatie: Zie je de ADHD vooral terug in chaos? Of in het je niet begrepen voelen? Of in een stukje eenzaamheid? Of in het niet nakomen van afspraken? Door te onderzoeken waar jullie relatie de meeste hinder van heeft, kun je ook op zoek gaan naar een manier om ermee om te gaan die voor jullie beiden werkt.
  4. Communicatie: Daar is 'ie weer: praten, praten, praten! Geef op een open en niet veroordelende manier aan waar je tegenaan loopt, wat je mist, waar je behoefte aan hebt en wat je graag anders ziet. Leg uit wat het gedrag van de ander met je doet en geef, indien nodig, ook duidelijk je grenzen aan. Accepteer dat je je partner niet kunt veranderen en kijk ook eerlijk in de spiegel naar jouw aandeel in het geheel. Vraag je daarbij af welk gedrag je bij jezelf zou kunnen veranderen om beter met de situatie om te gaan.
  5. Zoek naar praktische oplossingen: Verdeel de taken in het huishouden zoveel mogelijk op een manier die bij jullie past. Zet een wekker voor een belangrijke afspraak. Werk met een planbord in huis. Wissel saaie taken af met dingen die je leuk vindt. Jij weet zelf het beste welke praktische dingen voor jou en jullie wel en niet helpend zijn. Ga op zoek naar een manier waarin jullie je allebei kunnen vinden. En trap als partner zonder ADHD niet in de valkuil om alle taken en verantwoordelijkheden van je partner met ADHD over te nemen. Dat is voor jullie beiden niet goed. 
  6. Besef dat jullie hier samen in staan: ADHD is niet iets wat de persoon met ADHD maar op moet lossen. En iemand met ADHD hoeft ook niet 'gered' te worden door de partner. Een persoon met ADHD is in het koppie nou eenmaal net iets anders bedraad. Daar kan hij of zij niets aan doen. En jij ook niet. ADHD is iets van jullie samen, waar jullie samen jullie weg in mogen vinden en waarbij vaak van jullie allebei aanpassingen in het gedrag nodig zijn.
  7. Doe je voordeel met de upside van ADHD: ADHD heeft ook een mooie kant (zie de alinea hierboven). Onderzoek hoe je die mooie kant zoveel mogelijk ruimte kunt geven in jullie relatie en jullie leven.
  8. Zoek steun: Merk je dat er toch meer nodig is? Aarzel dan niet om hulp te zoeken. Soms kan (tijdelijke) medicatie helpen om de randjes er wat van af te halen. Maar een goede coach, psycholoog of relatietherapeut kan jullie ook helpen om samen het beste uit jullie relatie te halen.

 

Gebruikte bronnen:

« 

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.