Vertrouwen is één van de belangrijkste pijlers van je relatie. Zonder wederzijds vertrouwen is er geen basis voor een gezonde liefdesrelatie. Maar soms gebeuren er dingen waardoor het vertrouwen van (één van) beide partners ernstig beschadigd wordt. Je partner blijkt wel een erg intieme emotionele band te hebben opgebouwd met iemand van jouw geslacht. Of blijkt grote financiële uitgaven te hebben gedaan waar jij niets van wist. Of je komt erachter dat je partner al een tijd zijn baan kwijt is, zonder dat jij daarvan op de hoogte was.
Soms zijn het ook ontelbare kleine voorvallen waardoor je vertrouwen in je partner steeds meer beschadigd raakt. Kleine leugentjes, teleurstellingen, irritaties, vervelende opmerkingen. En ieder voorval veroorzaakt weer een nieuw scheurtje in jouw vertrouwen in je partner totdat het onherroepelijk breekt.
Wat kun je eraan doen om het wederzijdse vertrouwen in je relatie te herstellen?
Open op tafel
'Wat niet weet, wat niet deert,' zegt het spreekwoord. Het probleem is: het deert wel degelijk! Wat de reden ook is van de vertrouwensbreuk, het is belangrijk om nu over alles eerlijk te zijn en niets achter te houden. Vaak willen we het niet nog erger maken dan het al is. Of zien we dat we de ander al enorm gekwetst hebben met wat hij of zij nu te weten is gekomen, laat staan wanneer je de rest ook nog vertelt. Of schamen we ons zó voor ons gedrag dat we niet alles durven te vertellen. Maar de meeste dingen komen vroeg of laat toch uit. Of je partner voelt dat er iets niet klopt aan je verhaal, waardoor het wantrouwen alleen maar erger wordt.
Ook wanneer jij degene bent wiens vertrouwen geschaad is, is het belangrijk om (voor zover mogelijk) alles te benoemen waar je mee zit. Want wanneer je iedere keer nadat alles besproken is toch weer met iets komt wat jou pijn heeft gedaan, voedt dat gevoelens van minderwaardigheid, onmacht of wantrouwen bij je partner, waardoor opnieuw vertrouwen geschaad wordt.
Gooi dus gelijk alles open op tafel. Ook die dingen waar je partner nog geen weet van heeft. Dat is de enige manier waarop herstel van vertrouwen mogelijk is.
Actions speak louder than word
Je kunt heel veel gesprekken voeren over hoe het vertrouwen hersteld kan worden (en die gesprekken zijn ook nodig!). En je kunt heel veel mooie beloften doen dat alles van nu af aan beter zal worden. Maar uiteindelijk kan je partner het beste zien of er nu echt dingen zijn veranderd door dat wat je doet. Laat dus door je handelen zien dat er echt iets veranderd is. Geef elkaar onbeperkte toegang tot elkaars telefoon, mail en bankrekeninggegevens (sowieso een goed idee!). Blokkeer tijd in je agenda voor je partner. Spreek een budget af en houd je daaraan. Doe wat nodig is om het wederzijds vertrouwen te herstellen. En verwacht niet dat het vertrouwen vervolgens binnen een maand terug is. Herstel van vertrouwen kan, afhankelijk van de duur en de oorzaak van de vertrouwensbreuk, maanden en soms zelfs jaren duren.
Als jij degene bent wiens vertrouwen ernstig geschaad is, probeer dan niet overal bovenop te zitten. Je partner mag ook de tijd krijgen om te leren. En zoals dat gaat bij leerprocessen zal dat soms twee stappen vooruit en één stap achteruit zijn. Je partner kan niet ineens 180 graden draaien en alles perfect doen.
Reflecteer
Het is goed om na te denken over wat er nou precies gebeurd is en waarom.
Zijn er dingen uit het verleden van je partner die kunnen verklaren waarom dit gebeurd is? Niet om het goed te praten, wel om beter te begrijpen waar iets vandaan komt en wat er moet gebeuren om dingen te veranderen.
Zijn er dingen uit jouw verleden waardoor je extra fel reageert op het gedrag van je partner? Wie in een eerdere relatie is bedrogen, zal heftiger reageren wanneer hij zijn partner met iemand anders ziet lachen dan iemand die nog nooit bedrogen is.
En ten slotte: wat is jouw aandeel in dit gebeuren? Is je reactie terecht? Zijn er dingen die je anders had kunnen doen? Meestal is het noodzakelijk dat beide partners iets veranderen in hun gedrag om te voorkomen dat ze opnieuw in dezelfde neerwaartse spiraal terechtkomen.
Geef fouten toe
Wanneer je tot de conclusie komt dat er dingen zijn die je niet goed hebt gedaan, zeg dit dan tegen je partner. Niet zodat jou niets meer te verwijten valt nu je eerlijk je fouten hebt toegegeven, wel zodat er een stuk genezing en heling kan komen.
Ga op onderzoek uit
Onderzoek wat de oorzaken zijn van de vertrouwensbreuk. Wat deed het meeste pijn? Vaak denken we te weten wat onze partner het meeste pijn doet, maar ligt het in werkelijkheid toch anders. Dan zijn het bijvoorbeeld niet zozeer de schulden die iemand achter je rug om gemaakt heeft die jou het meeste pijn doen, maar het feit dat je partner je kennelijk niet genoeg vertrouwde om te vertellen dat jullie in financieel zwaar weer terecht gekomen zijn. Of is het niet zozeer het feit dat je partner is vergeten om de kinderen van school te halen, maar het feit dat hij loog over de reden waarom.
Als je weet wat jou of je partner het meeste pijn heeft gedaan, kun je ook makkelijker actie ondernemen om het vertrouwen weer te herstellen.
Ruimte en tijd
Herstel van vertrouwen heeft ruimte en tijd nodig. Zoals ik eerder al zei: bij ernstige zaken is vertrouwen niet in een maand tijd weer hersteld. En ook na verloop van jaren kan ineens iets kleins voorvallen waardoor iemand weer even terugvalt in oude pijn. Geef elkaar hier de tijd voor.
En soms hebben mensen ook ruimte nodig. Na een ernstige vertrouwensbreuk ineens weer 's avonds in elkaars armen op de bank liggen of om de haverklap een zoen willen werkt regelmatig juist tegenovergesteld. Fysiek contact na een vertrouwensbreuk is vaak gewoon een stap te ver. Bouw dat dus langzaam op als dit het geval is. Vraag aan de ander waar behoefte aan is en gun de ander dat ook.
Stel grenzen
Bij vertrouwen horen ook grenzen. Dat je van je partner vraagt om niet veel tijd alleen door te brengen met iemand van jouw geslacht lijkt mij bijvoorbeeld heel gezond. Maar je kunt ook grenzen stellen die specifiek gelden voor jullie situatie. Stel dat je partner geld vergokt blijkt te hebben, dan kan het heel goed zijn om je partner (tijdelijk) alleen een wekelijks contant budget te geven en af te spreken dat de bankapp van de telefoon van je partner af gaat. Of tegen je partner die altijd te laat thuis is uit het werk te zeggen dat jouw grens echt op zes uur ligt.
Grenzen scheppen duidelijkheid en zorgen ervoor dat iedereen weet waar hij aan toe is en wat wel en niet oké is. Het is daarbij wel belangrijk om deze grenzen redelijk te houden. Vaak is de gekwetste partner geneigd om grenzen te strikt te stellen (één keer later dan zes uur thuis en het is knallende ruzie, terwijl je partner ook niets kan doen aan die file of die collega die last minute een ingewikkelde vraag stelde). Spreek grenzen altijd in onderling overleg af en evalueer ze regelmatig.
Als vertrouwen niet meer te herstellen lijkt
Soms is er zoveel gebeurd en vertrouwen zo vaak geschaad dat de maat voor één van beide partners vol is. Soms is ook één van beide partners bereid om te werken aan herstel, maar de ander niet. Of de ander zegt het wel te willen, maar laat door de dingen die hij of zij doet iets anders zien.
Als je er als partners zelf niet meer uit komt, zoek dan professionele hulp. En bij voorkeur al een beetje eerder. De hulpverleningspraktijk leert dat er nog veel te redden valt. Ook wanneer het vertrouwen al ernstig beschadigd is.