Samen sterk in een samengesteld gezin

Gepubliceerd op 14 april 2024 om 08:00

Het hebben van een samengesteld gezin kan een hele uitdaging zijn. Helaas blijkt uit de statistieken dat 2 op de 3 samengestelde huwelijken sneuvelt. Waarom is het hebben van een samengesteld gezin zo uitdagend? En wat kun je doen om de kans van slagen van jouw huwelijk zo groot mogelijk te maken als je een samengesteld gezin hebt?

Wat is een samengesteld gezin?

Allereerst maar even de definitie. Want wanneer spreek je van een 'samengesteld gezin'? Een samengesteld gezin is een gezin waarin (één van) de ouders al kinderen hebben uit een eerdere relatie. Soms krijgen ze daarbij ook samen nog één of meer kinderen.

In Nederland is één op de tien gezinnen een samengesteld gezin en woonde in 2017 16% van de kinderen in een samengesteld gezin. In totaal gaat het om een half miljoen kinderen.

Waarom kent een samengesteld gezin zoveel uitdagingen?

Het hebben van een samengesteld gezin is zo ingewikkeld omdat het gebouwd is op een verlies. Eerst waren er alleen de ouders en de kinderen. Door overlijden of uit elkaar gaan verloren de ouders een partner en de kinderen hun thuishaven. Vaak komen daar nog extra verliezen bij zoals het verlies van financiële middelen, de woonsituatie, de school of vriendschappen. Deze nieuwe relatie is alleen maar mogelijk doordat er eerst verlies is geleden.

Hierdoor is het fundament waarop een nieuw huwelijk of een nieuwe relatie gebouwd wordt over het algemeen minder sterk, al kan het na verloop van tijd gelukkig ook weer sterk worden.

Daarnaast is een kind altijd loyaal aan de biologische ouders. Zelfs wanneer één van de ouders overleden is. Dat kan gaan botsen met nieuwe de nieuwe partner van de ouder(s), hoe goed die ook zijn best doet.

De kinderen die er zijn, zijn niet van jullie samen en een nieuwe partner moet zich voegen naar het gezinssysteem dat er al is. Als de nieuwe partner eigen kinderen meebrengt moeten er twee verschillende gezinssystemen met ieder hun eigen gewoontes, opvoedstijlen, tradities en gevoeligheden samengevoegd worden en dat is een hele uitdaging.

En tenslotte brengt het vormen van een samengesteld gezin heel veel veranderingen met zich mee. Een nieuwe gezinsbalans, een nieuwe woonsituatie, wellicht een nieuwe woonomgeving met alle uitdagingen die daarbij komen kijken. Bij ieder gezinslid kan dit vragen en gevoelens oproepen die niet altijd geuit (kunnen) worden en door de andere gezinsleden niet altijd even goed begrepen of gezien worden. Dit kan zorgen voor vervelende situaties.

Tips voor het vormgeven van een samengesteld gezin

Hoe kun je er toch voor zorgen dat jouw samengestelde gezin de meeste kans van slagen heeft? Een paar tips:

  • Neem ruim de tijd om aan elkaar te wennen: Als je na een moeilijke periode weer verliefd wordt, kan de verleiding groot zijn om snel de volgende stap te zetten. Hoewel dat heel begrijpelijk is, is dat niet verstandig. Neem alle tijd om elkaar goed te leren kennen. Niet alleen de partners, maar ook de partners met de kinderen en de kinderen onderling. Jullie zullen moeten wennen aan elkaars gebruiken, opvoedstijlen, tradities, behoeftes en gevoelens.
  • Praten, praten, praten: Praten is in iedere relatie belangrijk, maar nog meer wanneer je een samengesteld gezin hebt. Wat zijn jullie verwachtingen? En die van de kinderen? Wat is jullie stijl van opvoeden? Wat verwacht je van de ander daarin? Hoe zie je de rol van eventuele ex-partners? Hoe wil je alles financieel gaan regelen? Wat voel je bij al deze veranderingen? Welke valkuilen zie je? En wat zijn de gevoelens van jouw kinderen en van die van je partner?
  • De rol van de ex-partner: Wanneer er sprake is van een ex-partner, is het goed om te weten dat een goede verstandhouding met je ex-partner zorgt voor een grotere kans van slagen van deze nieuwe relatie. Sterker nog: deze kans is het grootst wanneer de ex-partner op minder dan 10 kilometer afstand woont. Dit heeft alles te maken met het feit dat de kinderen voelen dat ze ook nog van hun andere ouder mogen houden en daar naartoe kunnen wanneer ze maar willen. Daardoor komen ze minder in de knoei met hun gevoelens van loyaliteit. Ze hoeven niet te kiezen tussen beide ouders, maar mogen van allebei houden en bij allebei zijn. Bovendien ben jij bij een goede verstandhouding met de ex-partner minder energie en lastige emoties kwijt aan ouderschapsplannen en dergelijke en hou je meer energie over voor je huidige gezin.
  • Geef ruimte aan gevoelens: Deze nieuwe situatie kan zorgen voor een achtbaan van emoties. Van jaloezie tot verdriet tot boosheid tot onzekerheid en alles daar tussenin. Zelfs als je heel blij bent met je nieuwe relatie. Het is belangrijk dat je op een opbouwende manier omgaat met deze emoties. Praat erover, sport ze van je af, verwerk ze creatief, bid ervoor. Houd deze gevoelens ook heel goed in de gaten bij kinderen. Vaak zit er bij kinderen nog een laag emotie onder de emotie. Ze krijgen bijvoorbeeld woede-uitbarstingen, terwijl ze eigenlijk bang zijn. Probeer achter de emotie te komen die schuilt achter het gedrag wat het kind laat zien en toon daar begrip voor. 'Kan het zijn dat je het spannend vindt dat je nu naar een nieuwe school moet?' Wanneer je boos wordt omdat je kind een woede-uitbarsting heeft, zal je kind zich nog minder gezien voelen. Overigens moet verkeerd gedrag wel gecorrigeerd worden: 'Ik begrijp dat je boos bent op de situatie. Er is ook heel veel veranderd. Maar ik vind het niet goed dat je dan gaat slaan. Wat zou jou kunnen helpen om beter met die boosheid om te gaan?' (Denk aan even de kamer uitlopen, gaan sporten, aangeven dat je boos wordt, et cetera)
  • Laat de kinderen meedenken: Jouw (stief)kinderen hebben veel meegemaakt. Daardoor kunnen ze het gevoel hebben dat ze de grip op hun leven zijn kwijtgeraakt. Je kunt ze een gevoel van controle teruggeven door bijvoorbeeld iedere week een familievergadering te beleggen waarin je alle lopende zaken bespreekt. Is iedereen nog blij? Moeten er dingen veranderd worden? Waar lopen gezinsleden tegenaan? Dat hoeft echt niet elke week bloedserieus te zijn, maar je geeft je kinderen zo wel de ruimte om te praten over datgene wat ze moeilijk vinden. Sluit zo'n bijeenkomst af met iets leuks, bijvoorbeeld samen film kijken of een ijsje eten. Zo ontstaat er een waardevolle familietraditie. Laat kinderen ook zoveel mogelijk meedenken met dingen als kamerindeling, vakantieplanningen, et cetera.
  • Zorg voor duidelijke regels: Door jullie samengestelde gezin komen er twee gezinssystemen bij elkaar met ieder hun eigen regels. Dat kan heel verwarrend zijn voor kinderen en zij zullen dit ook gebruiken om ouders tegen elkaar uit te spelen als dit hen zo uitkomt. Maak onderscheid tussen opvoedregels en huisregels. De opvoedregels gaan over schoolkeuze, sport, medische beslissingen, oudercontacten en alles wat daarbij komt kijken. Deze regels horen bij de biologische ouders en gelden alleen voor de biologische kinderen. De huisregels gaan over hoe laat een kind thuis moet zijn, de klusjes in huis, bedtijd, schermtijd, et cetera. Deze worden bepaald door de in huis aanwezige ouders en gelden voor alle in huis aanwezige kinderen. Leg dit onderscheid duidelijk aan de kinderen uit.
  • Zorg dat iedereen ruimte krijgt: Wanneer een kind voelt dat het er helemaal mag zijn, mag de nieuwe partner er vaak ook zijn van het kind. Geef ieder kind aandacht, zorg voor aparte uitjes met elk van de kinderen en doe samen leuke dingen. Maar zorg als het even kan ook voor een eigen kamer en eigen spulletjes voor ieder kind.
  • Zorg voor zo min mogelijk veranderingen: Een kind krijgt bij het vormen van een nieuw gezin te maken met heel veel veranderingen. Probeer deze tot een minimum te beperken. Is het bijvoorbeeld mogelijk om in het eigen huis te blijven wonen? Of naar de eigen school of sportclub te blijven gaan? Kunnen ze dezelfde hobby's houden? Kinderen hebben houvast nodig om overeind te blijven in turbulente tijden. Het eigen huis, de eigen school of nog steeds iedere week met papa naar voetbal ook al woon je het grootste deel van de tijd bij mama kan een kind stabiliteit geven in een onzekere tijd.
  • Koester geen hoge verwachtingen: Als je na een moeilijke periode weer verliefd wordt, heb je soms de neiging om alles door een roze bril te bekijken. Ook je nieuw gevormde gezin. Maar het is realistischer om je voor te bereiden op een forse uitdaging met de nodige complicaties en te genieten van de kleine dingen die wél goed gaan.

Tips om je huwelijk goed te houden

Veel van bovenstaande tips gaan vooral over het vormgeven van een samengesteld gezin. Maar hoe zorg je ervoor dat het in je huwelijk ook goed blijft gaan?

  • Communicatie: Ook hier is communicatie de sleutel. Praat over jullie verwachtingen, gevoelens, eerdere ervaringen, uitdagingen in de opvoeding en in het omgaan met eventuele ex-partners en -familieleden.
  • Maak tijd voor elkaar: Het hebben van een samengesteld gezin kost heel veel tijd en energie. Maak in je agenda ook ruimte voor elkaar. Onderneem samen leuke dingen en investeer in jullie relatie.
  • Verras elkaar: Geef een cadeautje, neem een huishoudelijke taak over, zorg dat de ander even tijd heeft voor zichzelf.
  • Maak elkaar aan het lachen: Ook in moeilijke tijden kan humor je er doorheen helpen. Stuur elkaar een grappig filmpje, trek een gekke bek, doe een raar dansje. Het leven hoeft niet altijd serieus te zijn.
  • Raak elkaar aan: En daarmee bedoel ik niet gelijk seks, al kan het er soms wel in uitmonden. Maar een aai, een knuffel, een arm om de schouder, een kus. Het geeft de ander het gevoel dat je hem of haar graag ziet en graag bij hem of haar wilt zijn.
  • Probeer nieuwe dingen uit: Samen iets nieuws uitproberen verbindt. Dat kan heel klein, zoals samen een maaltijd koken die je nog nooit gemaakt hebt. Maar ook heel groot, zoals samen een nieuwe stad of zelfs nieuw land ontdekken.
  • Spreek positieve woorden: Het is, zeker wanneer je leven ingewikkeld is, soms zo makkelijk om alleen de negatieve dingen te benoemen. Zowel die van je partner als die van je (stief)kinderen, je ex-partner of de situatie. Maar negatieve woorden breken af terwijl positieve woorden juist opbouwen. Geef je partner een compliment, benoem de leuke dingen van je (stief)kinderen, kijk naar de bijzondere dingen die je hebt mogen leren door deze moeilijke situatie. Natuurlijk moet er plek zijn voor lastige emoties, maar maak er een gewoonte van om ook naar de mooie kanten van een persoon of situatie op zoek te gaan en die te benoemen.

Zoek op tijd hulp

Blijf je tegen moeilijke situaties aanlopen? Zoek dan op tijd hulp! Des te langer je wacht met hulp zoeken, des te groter de schade wordt die hersteld moet worden. Ga op zoek naar een stel in jullie omgeving wat al wat langer onderweg is als samengesteld gezin en vraag hen eens hoe zij omgegaan zijn met de uitdagingen van het hebben van een samengesteld gezin. Bespreek je moeite met de huisarts. Of ga op zoek naar een goede psycholoog of therapeut die je hier verder mee kan helpen. En ben je christen? Vertel dan ook aan God waar je tegenaan loopt en wat je moeilijk vindt. Betrek Hem bij de beslissingen die je neemt. En vraag ook christenen om jou heen om jou en je gezin te dragen in gebed.

 

Gebruikte bronnen:

«   »

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.