Een ongewenste bezoeker

Meerdere keren per week komt hij ongevraagd langs. Als ik pech heb iedere dag. Als ik geluk heb maar één of twee keer in de week. Vaak vanaf een uur of vier, maar soms hangt hij ook de hele dag in mijn buurt rond. Soms zit hij alleen maar een beetje in de weg. Soms terroriseert hij de hele boel. Hij heeft me heel wat te vertellen. Maar hoe goed hij het ook bedoelt, ik word meestal niet zo blij van hem.

Ik heb het over 'James'; de naam die ik gegeven heb aan mijn gevoelens van somberheid, het gevoel tekort te schieten, verveling, chaos in mijn hoofd en alle andere minder prettige gevoelens die bij mij vaak rond een uur of vier de kop opsteken. Een logisch tijdstip, want rond die tijd begin ik vaak echt moe te worden, krijg ik meer pijn, word ik benauwder en kan ik niet meer zo helder denken. De vermoeidheid vertroebelt mijn gedachten en maakt alles somberder, donkerder, ingewikkelder, dramatischer, onoverzichtelijker.

Lang heb ik gedacht dat die terugkerende somberheid en moeilijke gevoelens onderdeel zijn van wie ik ben. En deels is dat natuurlijk ook zo. Het speelt zich tenslotte allemaal in mijn hoofd af. Maar op de momenten dat het fysiek goed met me gaat is het leven zoveel lichter. Dan ben ik enthousiast, in voor een nieuw avontuur, gezellig, vrolijk en oprecht geïnteresseerd in de ander. Ik heb het idee dat ik op die momenten echt ben wie ik ben. En dat de somberheid en alle andere moeilijke gevoelens niet zozeer onderdeel uitmaken van wie ik ben, maar dat die me overkomen door de vermoeidheid, het ziek zijn en andere ingewikkeldheden in mijn leven.

Het helpt mij om ze te zien als iets wat los staat van mij. De gevoelens mogen er zijn en hebben me ook iets te vertellen. Namelijk dat ik moe ben of pijn heb. Dat ik nu even gas terug moet nemen. Geen al te ingewikkelde dingen meer moet willen. In die zin moet ik de gevoelens heel serieus nemen.

Maar ik mag ze ook laten zijn voor wat ze zijn. 'Gevoelens', maar niet 'de waarheid' of 'de werkelijkheid'. Door mijn jarenlange ervaring weet ik dat er altijd wel weer een moment komt dat het licht gaat schijnen. Soms de volgende morgen al. Soms duurt het ook maanden. Maar dat moment komt hoe dan ook.

Dus heb ik mezelf aangeleerd om die sombere en ingewikkelde gevoelens als een soort 'persoonlijkheid' buiten mijzelf te zien. Iets wat los staat van wie ik ben. Ik heb ze 'James' genoemd omdat dat een typische naam voor een butler is. Omdat een butler iemand is die altijd dienend aanwezig is, maar ook iemand je die mag negeren en in een hoekje mag laten staan. Hij heeft je iets te vertellen, maar hij hoeft niet de hoofdrol.

James vertelt me dat ik even niet zo lekker in mijn vel zit en dat daar een reden voor is. Dat ik nu even goed voor mezelf mag zorgen. Maar daarna mag James ook weer naar de achtergrond. Mag ik mezelf af laten leiden. En mag ik weten dat het ook echt wel weer goed komt.

James helpt me om aan mijn lief uit te leggen hoe ik me voel. Ik heb nu al zo lang in meer of mindere mate last van die gevoelens dat ik vaak ook geen zin meer heb om er al te veel woorden aan te besteden. Vaak ben ik daar op zo'n moment ook te moe voor en verzandt datgene wat ik wil vertellen al snel in een onoverzichtelijk drama. En mijn lief heeft al zo vaak mijn verdrietige en gestreste verhalen aan moeten horen dat hij er ook geen woorden meer voor nodig heeft. Soms helpt het om ze alsnog van me af te praten, maar als ik daar geen zin in heb zeg ik gewoon 'James is weer bezig' en dan weet hij genoeg.

James helpt me ook om mezelf eraan te herinneren dat mijn gevoelens niet zijn wie ik ben. Dat ze weliswaar een belangrijk signaal zijn en dat ik daar iets mee moet, maar dat ze niet de werkelijkheid zijn. Het helpt me om, als ik de somberheid voel opkomen of weer eens complete chaos in mijn hoofd heb, te zeggen: 'Ah James, ben je daar weer? Fijn dat je me helpt herinneren dat ik nu even rust moet pakken, maar nu mag je weer de hoek in.' Het helpt mij om gewoon even wat lucht in de situatie te scheppen en over te gaan tot de orde van de dag. En het gebeurt ook regelmatig dat de gevoelens door die bewuste handeling minder vervelend worden.

James is niet wie ik ben. Maar hij is voor mij wel een handig hulpmiddel geworden die me helpt om handen en voeten te geven aan mijn gevoelens zonder ze te groot te maken.

PS. Fun fact: wist je dat er websites bestaan die suggesties geven voor butler-namen? :-)