De invloed van hechting op je relatie

Gepubliceerd op 26 maart 2023 om 08:00

Hoe je als volwassene omgaat met liefde en relaties wordt voor een groot deel bepaald in je kinderjaren. Hoe gingen je ouders met je om? Voelde je je veilig bij hen? Waren ze afstandelijk? Of juist claimend? Kon je op ze vertrouwen? Of stond je er vaak alleen voor op de momenten dat je eigenlijk troost of hulp nodig had? Kortom: wat heb jij geleerd over hechting?

Het antwoord op deze vragen is bepalend voor wat jij hebt geleerd over liefde. En dat zal doorwerken in je relatie. Waarom is goede hechting binnen een relatie belangrijk? Welke verschillende hechtingsstijlen zijn er? Welke invloed hebben die op je relatie? En wat kun je doen om een hechte(re) en veilige relatie te krijgen?

Waarom is goede hechting belangrijk?

Wanneer je als kind veilig gehecht bent, waren je ouders er voor je wanneer je dat nodig had. Maar je ouders hebben je ook losgelaten om zelf de wereld te ontdekken en dingen te leren, terwijl ze op de achtergrond ondersteunend aanwezig waren. Als je op je snufferd ging, kon je bij hen terecht, hielpen ze je en troosten ze je, waardoor je voldoende zelfvertrouwen opdeed om er weer opnieuw zelfstandig op uit te trekken. Je hebt op die manier een prachtige basis meegekregen voor de liefdesrelaties in je volwassen leven. Je hebt geleerd dat liefde veilig is. Je durft hulp te vragen, maar ook los te laten. Je durft te troosten en troost te ontvangen. Je durft zelf de wereld te ontdekken, je te ontwikkelen, er op uit te gaan. En je gunt je partner dat ook. Je durft je emoties en diepe gedachten met je partner te delen en staat ook open voor de emoties en diepe gedachten van je partner. Je voelt je veilig en gezien door de ander en bent in staat om je zelfstandig te ontwikkelen. Je leeft vanuit de basishouding 'Ik ben oké, jij bent oké.' Deze basis zorgt voor een rustige, liefdevolle en stabiele relatie, waarin partners op elkaar kunnen bouwen en waarbij ze zich allebei kunnen ontwikkelen.

Onveilige hechtingsstijlen en hun invloed op relaties

Maar helaas krijgt niet iedereen zo'n stabiele basis van huis uit mee. Er zijn drie manieren waarop je onveilig gehecht kunt zijn.

Wanneer je ouders of verzorgers in het contact met jou als kind vaak afwijzend, negatief en ongevoelig waren, kun je vermijdend gehecht zijn. Je doet de dingen dan het liefst alleen, bent wantrouwend richting anderen en stelt je onafhankelijk op. Je hebt geleerd dat het delen van emoties of gedachten of het vragen om hulp vaak negatieve gevolgen had. Binnen een relatie zorgt dit ervoor dat je afstand houdt. Het ervaren van warmte, troost of een onderlinge vertrouwensband is lastig voor je.  Je overlegt geen dingen met de ander, omdat je dat niet gewend bent en omdat je bang bent voor afwijzing. Je leeft vanuit de basishouding 'Ik ben oké, maar jij niet'.

Bij een angstig ambivalente hechting waren je ouders of verzorgers op belangrijke momenten afwezig, waren ze onvoorspelbaar in hun gedrag en vaak overbezorgd. Eenmaal volwassen merk je dat in het feit dat je stemmingen erg wisselen en dat je bang bent om in de steek gelaten te worden. Je bent bang dat er iets mis met je is of vind dat je niet de moeite waard bent. Daardoor ga je in je relatie steeds op zoek naar bevestiging, aandacht en steun. Je durft niet op jezelf te vertrouwen en bent erg afhankelijk van de ander. Je leeft vanuit de basishouding 'Ik ben niet oké, maar jij wel'.

En tenslotte is er nog de gedesorganiseerde hechting die vaak voorkomt wanneer je als kind verwaarloosd of misbruikt bent of wanneer je ouder of verzorger tegelijkertijd voor veiligheid én voor angst zorgde. Dit merk je als volwassene doordat je vaak niet goed weet hoe je met relaties om moet gaan. Je ziet jezelf als iemand die niet de moeite waard is om een relatie mee aan te gaan. Tegelijkertijd ga je er vanuit dat de ander niet te vertrouwen is. Je bent snel jaloers en betrekt alles op jezelf. Je zoekt contact, maar wilt tegelijkertijd sociale situaties vermijden. Je trekt aan en stoot weer af. Dit resulteert in de zogenaamde knipperlichtrelatie. Je leeft vanuit de basishouding 'Ik ben niet oké, maar jij ook niet'.

Er is hoop

In het verleden werd vaak gedacht dat eenmaal ontwikkelde hechtingsstijlen vaststonden voor de rest van je leven, wat voor onveilig gehechte personen zou betekenen dat ze nooit een stabiele relatie zouden kunnen opbouwen. Gelukkig blijkt uit steeds meer onderzoeken dat dit niet zo hoeft te zijn. Zo kunnen hechtingsstijlen onder invloed van begripvolle partners (die vaak wel veilig gehecht zijn), gezonde relaties en een stabiele basis positief beïnvloed worden. 50% van de veilig gehechte mensen gaat een relatie aan met iemand die onveilig gehecht is en kan een prachtig voorbeeld zijn voor de onveilig gehechte persoon. De veilig gehechte partner kan laten zien hoe je een relatie op een goede manier kunt onderhouden en de onveilig gehechte partner kan hier veel van leren. Zo'n 30% van de onveilig gehechte mensen slaagt er op deze manier in om een veilig(er) hechtingspatroon te ontwikkelen. Andersom geldt ook. Ben je veilig gehecht, maar tref je net de verkeerde persoon in je relatie? Of maak je een stressvolle of traumatische gebeurtenis mee? Dan kan dat je veilige hechting negatief beïnvloeden. Gelukkig gebeurt dit in veel mindere mate.

Daarnaast blijken partners die op dezelfde manier onveilig gehecht zijn een minder instabiele relatie te hebben dan gedacht. Waarschijnlijk komt dit omdat ze elkaar beter begrijpen. Wanneer je als partners beiden de neiging hebt om je onafhankelijk van elkaar op te stellen of om je juist aan de ander vast te klampen, zul je je veel makkelijker in de ander in kunnen leven en kunnen begrijpen waarom de ander doet wat hij doet.

10 tips voor een hechte(re) en veilige relatie

  1. Bouw een relatie langzaam op: Laat je niet leiden door een roze bril en fysieke aantrekkingskracht, maar leer de ander echt kennen, zodat je kunt ontdekken of jullie echt bij elkaar passen. Heb je dezelfde normen, waarden en doelen in het leven? Deel je hetzelfde geloof? Passen jullie persoonlijkheden bij elkaar? Maak kennis met de familie van de ander. Zo leer je ook de achtergrond van iemand kennen en ga je bepaalde patronen begrijpen. Je krijgt zo ook zicht op de hechtingsstijl van de ander en eventuele problemen en kunt dan samen besluiten of het wijs is om de relatie door te zetten en welke extra stappen er eventueel nodig zijn om een relatie te doen slagen. 
  2. Leer hechtingsproblemen herkennen: Vaak is het herkennen van het probleem het begin van de oplossing. Lees je in over het onderwerp (voor boeken en artikelen, zie bronnen). Denk na over welke invloed jouw opvoeding heeft gehad op jouw gedrag binnen jouw huidige relatie. En denk na over welke invloed de opvoeding van de ander heeft gehad op zijn of haar hechtingsstijl en jullie relatie. Praat hier samen open over, zonder verwijten.
  3. Werk aan je zelfvertrouwen: Of je wel of niet op jezelf en je partner durft te vertrouwen heeft heel veel te maken met hoe je over jezelf denkt. Wie op zichzelf en de ander vertrouwt, durft zichzelf open te stellen, de ander los te laten en de wereld te ontdekken. Je kunt op veel verschillende manieren aan je zelfvertrouwen werken. Bijvoorbeeld door dingen te doen die je een beetje spannend vindt...en te ontdekken dat het goed gaat! Of juist te ontdekken dat het niet goed gaat, maar dat dat ook geen grote problemen oplevert. Ontdek waar je gaven en talenten liggen, maar ook waar je valkuilen liggen. Lees goede boeken over zelfvertrouwen of zoek professionele hulp.
  4. Werk aan je vertrouwen in anderen: Soms is het probleem juist dat je anderen niet vertrouwt en dat heeft grote gevolgen voor je relatie. Het is goed om dan te leren kijken naar wat de ander goed doet. Waarin je je wél gezien en gehoord voelt. Wat een ander voor jou gedaan heeft. Soms is je vertrouwen zo beschadigd door alles wat je hebt meegemaakt dat het wijs is om hier professionele hulp voor te zoeken.
  5. Je mag dingen voelen: Wie geen behoeften heeft, heeft de ander ook niet nodig. En dus is het voor vermijdend gehechte personen lastig om te voelen en te erkennen dat ze bepaalde behoeften hebben. Geef jezelf de toestemming om dingen te mogen voelen. Het is niet erg als je iemand nodig hebt. Vind een goede manier om je behoeften te voelen en te uiten. Dit kan door middel van praten, maar ook door te sporten of dingen creatief een plek te geven. En geef een ander ook de ruimte om dingen te voelen en te uiten. Gevoelens zijn niet verkeerd. We gaan er soms alleen verkeerd mee om.
  6. Ontdek waar het echt over gaat: Bij een meningsverschil of ruzie gaat het zelden echt over het onderwerp wat genoemd wordt, maar veel vaker over de vragen 'Zie jij mij wel echt?', 'Ben ik wel belangrijk voor je?', 'Doet het er voor jou toe wat ik vind en voel?'. Probeer dus bij een ruzie te ontdekken waar het echt over gaat. Het gaat niet over 'Jij ruimt nooit wat op!', maar over 'Ik voel me alleen en niet gezien als jij de dingen die belangrijk voor mij zijn niet oppikt'. En het gaat niet over 'Ben je nu alweer te laat thuis voor het eten?', maar over 'Ik heb het gevoel dat je werk belangrijker voor je is dan ik.' En die laatste vragen hebben alles te maken met hechting. Ben je er voor mij als ik je nodig heb? Zie je mij echt? Zie je wat ik nodig heb? Mag ik bij jou zijn wie ik ben?
  7. Vraag de ander waar hij of zij behoefte aan heeft: Een veilige en hechte relatie is een relatie waarin beide partners tot hun recht komen en zich gezien en geliefd voelen. Vraag dus ook regelmatig aan de ander waar hij of zij behoefte aan heeft.
  8. Verdiep je in de ander: Waar is hij nu mee bezig op zijn werk? Waar maakt zij zich zorgen over? Waar wordt hij blij van? Wat zijn haar hobby's? Zo investeer je in de ander, ontdek je wat een ander bezig houdt en werk je aan een hechte(re) relatie.
  9. Ken je triggers: Vaak zijn er bepaalde triggers of gevoelens te ontdekken die ervoor zorgen dat jij weer in je oude patronen valt. Soms kunnen dat zelfs hele kleine zinnetjes of woordjes zijn. Wanneer je moeder vroeger zei dat ze 'even weg' was en dat er op neerkwam dat je eindeloos lang op je moeder moest wachten zonder dat je wist waar ze uithing of wanneer ze terug zou komen, kan de opmerking van je partner dat hij 'even weg' is een trigger voor je zijn zonder dat er ook daadwerkelijk gevaar is. Wanneer je weet wat bij jou voor heftige gevoelens zorgt of wat er bij jou voor zorgt dat je je afstandelijker op gaat stellen richting de ander of de ander juist gaat claimen, kan dit heel helpend zijn. Bespreek dit ook met je partner.
  10. Zoek hulp: Het is lang niet altijd nodig om hulp te zoeken wanneer je onveilige hechting een vervelende rol speelt in je relaties. Je kunt veel leren van een veilig gehechte partner of door te kijken naar en te praten met mensen in je omgeving waarvan je ziet dat zij een veilige en hechte relatie hebt. Maar soms heb je net dat zetje extra nodig en dan is het goed om hulp te zoeken. Maak een afspraak met je huisarts voor een doorverwijzing naar een therapeut, zoek een goede coach of ga samen in relatietherapie. Een therapievorm die heel helpend kan zijn voor mensen en relaties die te maken hebben met hechtingsproblematiek is de Emotionally Focused Therapy (EFT). Ga op zoek naar een goede EFT-therapeut bij jou in de buurt.

En zoals altijd: betrek God ook bij je hechtingsproblematiek. Vertel Hem waar je tegenaan loopt, deel je pijn uit het verleden met Hem, vraag Hem om hulp voor je relatie. Soms ben je zo onveilig gehecht dat ook God niet veilig voor je voelt, maar heel afstandelijk, onbetrouwbaar en willekeurig. Dan is het moeilijk om Hem te vertrouwen. Weet dat je ook die gevoelens met Hem mag delen, vraag Hem of Hij je ondanks je gevoelens wil laten zien wie Hij werkelijk is, probeer uit te gaan van wat je vanuit de Bijbel over God weet en praat erover met iemand die je vertrouwt, een pastoraal werker of predikant.

 

Gebruikte bronnen:

«   »

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.