Verloren geloof

'Ik moet je iets vertellen,' zegt ze bedrukt. Ik ben gelijk alert omdat ik het gevoel heb dat wat ze me nu gaat zeggen een behoorlijk grote impact kan hebben. We hebben elkaar al een tijdje niet gezien en hebben afgesproken in een restaurantje bij ons in de buurt. We spreken elkaar niet zo vaak, maar iedere keer dat we elkaar zien is het gelijk goed. 'Als ik heel eerlijk ben heeft God eigenlijk geen plaats meer in ons leven,' vervolgt ze haar verhaal. 'We zijn een paar jaar geleden gestopt met naar de kerk gaan omdat het zo onhandig was met de kinderen. Na een tijdje merkten we dat we het eigenlijk niet misten. Voor ons is het wel prima zo.' 

Er valt een stilte. Ik weet even niet zo goed wat ik moet zeggen. Zoveel gedachten buitelen over elkaar heen in mijn hoofd. Zij is wel de laatste van wie ik dit verwacht had. Ik heb haar regelmatig horen vertellen over Gods werk in haar leven. We hebben samen God gediend. En ik kan dit verhaal even niet plaatsen. Tegelijkertijd is ze de zoveelste in een lange reeks van mensen van wie we dit horen. En dat ze de moeite neemt om het mij persoonlijk te vertellen zegt me dat ze veel waarde hecht aan onze relatie. 'Wat denk je?' vraagt ze, terwijl ze me onderzoekend aankijkt. Ik besluit open kaart te spelen en zeg dat ik haar eerlijkheid en openheid waardeer, maar dat het me ook raakt.

Over het algemeen ga ik graag met mensen om die geen christen zijn. Dat is maar goed ook, want ik woon in een gedeelte van Nederland waar maar één procent van de inwoners zichzelf christen noemt. Onze vriendenkring bestaat uit christenen en niet-christenen en ik kan echt genieten van de gesprekken met de laatste groep. Van de openheid en eerlijkheid, de kritische vragen, het discussiëren en het onderlinge respect voor elkaars mening zonder dat we proberen de ander te overtuigen van onze eigen mening. Al bid ik natuurlijk wel dat ze op een dag ook die grote God mogen leren kennen waar ik zelf al mijn hoop op gesteld heb. En dat weten ze. Soms vragen ze me zelfs of ik voor hen wil bidden. Ik leer van hen en hun overtuigingen helpen me na te denken over waarom ik eigenlijk geloof wat ik geloof.

Wanneer iemand eerst wel geloofde en daarna het geloof verliest, raakt me dat erg. Dan kan ik dagen en soms ook weken van slag zijn. Het roept bij mij zoveel vragen op waar ik geen antwoord op heb. Ook vragen die mij zelf aan het wankelen kunnen brengen. Want hun verlies van geloof zegt ook iets over mij. Hoe kan het dat iemand die ooit in de volle overtuiging leefde dat God bestaat en dat Jezus zijn of haar Redder is, nu toch ineens tot een andere conclusie komt? Is dat een bewust besluit of ebt het langzaam weg? Wat betekent dat voor mij? Zie ik het dan wel goed? Klamp ik me niet vast aan een sprookje? Kan mij dit ook overkomen? En wat betekent dat voor onze relatie? Ik wil ze respecteren in hun besluit, maar geloof tegelijkertijd dat deze beslissing grote consequenties heeft, tot over de dood aan toe. En omdat ik van ze houd wil ik het beste voor ze.

Ik geloof niet in 'ompraten'. Dat heeft geen enkel nut en kost je bovendien vaak de relatie. Ik geloof veel meer in open vragen stellen en luisteren. Maar zowel zij als ik weten dat daaronder bij mij maar één verlangen schuilt: dat ze God weer terugvinden. Ik kan dat niet veranderen en zij ook niet. Je lijkt ineens tegenover elkaar te staan in plaats van naast elkaar. Terwijl je dat allebei niet wilt. Je weet dat de ander zo zijn gedachten heeft over jouw keuzes. En de ander weet dat jij jouw gedachten hebt over zijn of haar keuzes. Mijn geloof veroordeelt indirect hun keuze om niet meer te geloven en hun keus om niet meer te geloven veroordeelt indirect mijn keus om dat wel te blijven doen. En daarover praten voelt als op eieren lopen omdat het bij beiden heel veel gevoelens teweeg brengt. De ervaring heeft me geleerd dat dit verschil van mening ons de relatie kan kosten, hoewel we dat allebei niet willen. 

Ik haal zelf zoveel hoop, moed en mijn diepste zin om te leven uit mijn geloof in Jezus als Heer. Ik ben ervan overtuigd dat ik niet meer geleefd had als ik Jezus niet gekend had. En hoewel ik het nooit iemand zou opdringen, geloof ik wel dat het echt kennen van Jezus (wat iets anders is dan religie!) het beste is voor iedereen. Dat dat voor iemand die ooit dezelfde overtuiging had als ik nu anders is vind ik moeilijk en maakt me verdrietig. Al heb ik hun eerlijkheid en openheid vele malen liever dan dat ze het onderwerp doodzwijgen, maar we allebei stiekem echt wel weten wat er aan de hand is.

Gesprekken als deze zijn moeilijk en laten me nadenken over de wezenlijke vragen in mijn leven. Waarom geloof ik wat ik geloof? Kan ik iets leren van het feit dat een ander aangeeft niet langer te geloven? Wie is God voor mij en waarom? Ik worstel daarmee. Praat erover met de mensen om mij heen. Leg mijn vragen open en eerlijk bij God Zelf neer. Dat zijn niet mijn favoriete perioden, maar uiteindelijk kom ik er vaak wel sterker uit.

Ik merk dat ik het moeilijk vind om deze blog te schrijven. Ik ben oprecht geïnteresseerd in het verhaal van mensen die niet langer geloven, maar die gesprekken verlopen vaak moeizaam. Dat ligt niet aan hen of aan mij (hoop ik. Zo wel: let me know!). Het is voor ons beiden zoeken naar woorden, omdat we bang zijn de ander te kwetsen. Of omdat we bang zijn dat de ander ons wil overtuigen van zijn of haar standpunt. Ik vind het veel makkelijker om over mijn geloof te praten met mensen die nooit christen zijn geweest. 

En toch schrijf ik deze blog, omdat ik verwacht dat ik niet de enige ben die hiermee worstelt. Die zo graag precies de goede dingen zou zeggen wanneer iemand met het verhaal komt dat hij of zij niet langer gelooft. Die niet wil veroordelen en de band graag goed wil houden, maar die ook worstelt met zijn eigen gevoelens en overtuigingen hierin. Want als je gelooft is dat het meest kostbare wat je bezit. Dan wil je zo graag dat de mensen om je heen hetzelfde geloven als jij, omdat het zo'n rijkdom is. Omdat het je alles waard is. Omdat het het allerbeste is wat je is overkomen en je die ander ook dat allerbeste gunt.

Maar andersom geldt vaak hetzelfde: ook mensen voor wie God niet langer een rol speelt in hun leven willen de relatie vaak goed houden. Zoeken naar woorden. Worstelen met hun eigen gevoelens en overtuigingen hierin. En willen het beste voor de ander. Zolang we dat voor ogen houden, moet het toch lukken om hier een goed gesprek over aan te gaan en om de relatie te behouden? Ook al zal die onherroepelijk wel veranderen, omdat je sommige overtuigingen en de daarbij behorende waarden en normen niet langer deelt.

Ik ben dankbaar dat er mensen zijn die open en eerlijk tegen me durven te zijn. En ik zoek mijn weg in deze gesprekken. Met vallen en opstaan. Ik hoop dat ze begrijpen dat het me raakt, dat ik hun keuzes niet altijd begrijp en moeilijk vind. Maar dat ik wel heel graag het goede gesprek aan wil blijven gaan. Dat ze voelen dat ze welkom blijven bij mij, wat ze ook kiezen. Maar dat ik ook mezelf wil kunnen blijven, met mijn eigen overtuigingen en manier van spreken, zoals zij dat hopelijk ook kunnen zijn bij mij. Wat vind ik het een ingewikkelde zoektocht. En nog altijd mis ik de personen in mijn leven die niet langer geloven en met wie het niet gelukt is om de relatie goed te houden.